تفاوت نرخ بهره بانکی و نرخ بهره بین بانکی
نرخ بهره بانکی همان نرخی است که مردم جهت دریافت وام از بانک پرداخت میشود. این نرخ توسط بانک مرکزی تعیین و اعلام میگردد. بانک مرکزی براساس سیاست پولی در زمان رکود و تورم سیاست انبساطی و انقباضی را جهت کنترل وضعیت بازار اعمال میکنند.
در مقابل نرخ بهره، نرخ بهره بین بانکی وجود دارد. در نرخ بهره بین بانکی، بانکها به یکدیگر وام میدهند و نرخی را به عنوان بهره وام در نظر میگیرند. نرخ بهره بین بانکی میتواند بر نرخ بهره بانکی، تورم، رکود و دیگر بازارهای سرمایهگذاری تاثیرگذار باشد.
زمانی که نرخ بهره بین بانکی در مدت طولانی روند صعودی میگیرد، نرخ بهره بانکی نیز تحت تاثیر آن افزایش مییابد. همچنین در زمانی که نرخ بهره بین بانکی کاهش مییابد، سرمایهگذاران انتظار دارند تا روند بورس صعودی شود. بنابراین یکی از تفاوتهای نرخ بهره بانکی و نرخ بهره بین بانکی در تاثیرگذاری آن و همچنین تفاوت در وامدهنده و وامگیرنده است.
نرخ سود بین بانکی چیست؟
ممکن است بانکها در دورههای مالی کوتاهمدت روزانه یا هفتگی با کسری یا مازاد نقدینگی روبهرو شوند. اگر بانکی دچار کسری نقدینگی شود، باید از طریق وام گرفتن آن را جبران کند تا به حالت تعادل برسد. برای اینکه بانکها برای حل این مشکل به بانک مرکزی نیاز نداشته باشند، بازاری را به نام بازار بین بانکی تشکیل دادهاند که در آن به یکدیگر وام دهند. اکثر وامهای بین بانکی سررسید کوتاهمدت یکهفتهای یا کمتر دارند. وامدهی بانکها به یکدیگر بر مبنای یک نرخ سودی است که به آن نرخ سود بین بانکی گفته میشود.
سود بین بانکی 23.76 درصد شد
گزارش جدید بانک مرکزی از نرخ سود بین بانکی نشان میدهد که این نرخ در هفته گذشته هم روند افزایشی را طی کرده و به 23.76 درصد رسیده است.
روند صعودی نرخ بهره بینبانکی از بهمن ماه سال گذشته آغاز شد؛ از هفته منتهی به ۳۰ آذرماه، نرخ سود بینبانکی وارد کانال ۲۱درصدی شده و تا هفته منتهی به ۱۹ بهمن ماه در همین کانال در نوسان بود ولی از ۲۶ بهمن ماه این نرخ رکورد جدیدی در کانال ۲۲درصدی به ثبت رساند و حالا این نرخ در کانال ۲۳درصدی در نوسان است.
بهره بین بانکی
محمد نادعلی مدیرکل عملیات پول و اعتبار بانک مرکزی گفت: در رابطه با نرخ سود بین بانکی و نحوه تنظیم این نرخ و ارتباط آن با سایر نرخها در بازارهای دیگر به خصوص بازار سرمایه همیشه میان اقتصاددانان و فعالین بازار اختلافاتی بوده است.
نادعلی با تاکید بر اینکه فقط بانکها و بانک مرکزی در بازار بینبانکی حضور دارند و در این بازار میان بانکها مازاد و کسری آنها مبادله میشود، اظهار کرد: در واقع در بازار بینبانکی، بانکهایی که مازاد منابع در حسابجاری خود دارند به بانکهایی که کسری دارند و برای تسویه حساب خودشان به پول نیاز دارند، سپرده پرداخت میکنند و این کار برای تسویه حساب بانکها با یکدیگر انجام میشود. نرخ بین بانکی نیز برای انجام چنین عملیاتهایی در بازار بینبانکی در نظر گرفته میشود.
وی افزود: منابعی که در بازار بینبانکی رد و بدل میشود از میان بانکها و بازار بینبانکی خارج نمیشود و از طرفی از بیرون هم منابع به این بازار امکان ورود ندارند.
نادعلی افزود: نرخ بازار بینبانکی با اوراق بدهی دولت کاملاً مرتبط است، اما در رابطه با بازار سرمایه در واقع عوامل بسیاری بر این بازار تأثیر میگذارد و با توجه به ماهیت بازار سرمایه و ریسکپذیری افرادی که در آن حضور دارند، اخبار اثر بالایی در این بازار دارند.
الزام بانکها به رعایت نرخ سود سپردههای ابلاغی
در این خصوص محمدرضا فرزین -رییس کل بانک مرکزی- با تأکید بر رعایت نرخ سود سپرده ابلاغی توسط شبکه بانکی گفت: بانکها موظف به رعایت نرخ سود سپردههای ابلاغی هستند و آن دسته از بانکهایی که خارج از مقررات بانک مرکزی درباره نرخ سود سپردهها عمل کنند، متخلف بوده و پرونده به هیئت انتظامی جهت بررسی ارسال میشود.
همچنین اسفندماه ۱۴۰۲، فرشاد محمدپور -معاون نظارت بانک مرکزی- اعلام کرد: پیرو اخطار بانک مرکزی در سوم اسفند ماه سال جاری خطاب به بانکها و مؤسسات اعتباری غیربانکی در خصوص لزوم رعایت دقیق نرخ سود سپردهها وفق مصوبه شورای پول و اعتبار، تصریح کرد: با توجه به نتایج بازرسیهای انجام شده در شبکه بانکی کشور، مشخص شد همچنان ۶ بانک، بیشترین تخلفات را در زمینه رعایت نرخهای سود سپردهها داشتهاند.
آنطور که کارشناسان میگویند نقض ضوابط ابلاغی درخصوص نرخ سود بانکی باعث افزایش بهای تمامشده پول در شبکه بانکی کشور و تضییع حقوق سایر ذینفعان و همچنین تهدیدی برای ثبات و سلامت نظام بانکی کشور است. با این حال همواره بین سیاستگذار پولی با شبکه بانکی، بهخصوص بانکهای خصوصی در زمینه پایبند نبودن به نرخهای مصوب سود، چالشهایی وجود دارد. به همین دلیل هم بانکها و موسسههای اعتباری که از نرخهای تعیینشده تخطی کنند، به هیئت انتظامی بانکها معرفی میشوند.