چکیده
امروزه بانکداری اسلامی به عنوان الگویی جایگزین برای بانکداری ربوی در نظریه و عمل مطرح میباشد. الگوی بانکداری اسلامی با طراحی ساز و کاری متمایز برای تجهیز و تخصیص منابع پولی، توانسته است نه تنها در کشورهای اسلامی بلکه در کشورهای غیراسلامی نیز به موفقیت زیادی دست یابد. درهمین راستای انجام تحقیق مورد نظر، به منظور اعتباریابی مدل ارایه شده، بانک سپه به عنوان سازمان مورد مطالعه انتخاب برای تجزیه و تحلیل دادههای کیفی از تکنیکهای مرسوم در این روش تحقیق همانند کدگذاری و تحلیل تمهابااستفادهازنرمافزارAtals.ti استفاده شده است. همچنین با توجه به مدل استخراجی از مراحل تحقیق کیفی، از آمار توصیفی و روشهای تجزیه و تحلیل آماری و نرمافزارهای مرتبط مانند SPSS و AMOS استفاده شده است. جامعه انتخاب شده از بانک سپه در محدوده سالهای ۱۳۹۵ تا سال ۱۳۹۷ شعبه استان یزد میباشد. جامعه آماری در نظر گرفته شده در این تحقیق، خبرگان و متخصصان بخش صنعت بانکداری هستند. با توجه به نتایج به دست آمده از تحلیل دادههامیتوان اظهار نمود تمام سؤالات اصلی و فرعی پژوهش پذیرفته شده و قابل اتکا میباشند. بر این اساس الگوی ارزیابی بلوغ سازمانی مبتنی بر بانکداری اسلامی شامل متغیرهای عمومی است که در تمام سازمانهابرای حوزه بانکداری اسلامی مورد استفاده قرار میگیرندو سوق دادن آن به سمت فعالیتهای مولد اقتصادی در جهت تحقق اهداف اقتصادی کلان و بانکداری اسلامی کشور مشارکتی مؤثر و مطلوب است.
مقدمه
امروزه بانکداری اسلامی به عنوان الگویی جایگزین برای بانکداری ربوی در نظریه و عمل مطرح میباشد. ایده بانکداری اسلامی نخستین بار در دهه ۱۹۶۰ در مالزی و مصر شکل گرفت و بعد از آن در سال ۱۹۷۴ بانک اسلامی دبی و.. پدید آمد. به طوری که تاکنون بر اساس گفته قحف (۱۹۹۹)، تعداد بانکهای اسلامی در سراسر جهان فراتر از ۱۰۰ نوع است (صدر،۱۳۸۵). تا جایی که ادواردز ظهور بانکداری اسلامی را نوعی ابداع مذهبی خوانده است. بانکهای اسلامی بر اساس این که در چه محیط و وضعیتی قرار دارند به سه دسته قابل تفکیک هستند(قاسمپور و همکاران،۱۳۹۱):
الگوی بانکداری اسلامی با طراحی ساز و کاری متمایز برای تجهیز و تخصیص منابع پولی، توانسته است نه تنها در کشورهای اسلامی بلکه در کشورهای غیراسلامی نیز به موفقیت زیادی دست یابد. با این وجود این نهاد اسلامی رو به رشد با چالشهای نظر و عملی زیادی مواجه میباشد. یکی از چالشهای نظری بانکداری اسلامی در کشور، میزان دستیابی و یا فاصله سیستم و نظام بانکداری با شاخصهای بانکداری اسلامی است. سؤال اساسی این است که با چه مدلی میتوان عملکرد بانکداری اسلامی را مورد سنجش قرار داد و سطح بلوغ بانکهای کشور را مورد سنجش قرار داد؟
این پایاننامه با توجه به نقاط تمایز بانکداری متعارف و اسلامی، در تلاش است مدلی ارایه دهد که شاخصهای مناسبی در ابعاد مختلف جهت سنجش بلوغ سازمانی بانکها در عرصهی بانکداری اسلامی تدوین شود. این شاخصها در چارچوب الگوهای موجود بانکداری اسلامی و به ویژه الگوی بانکداری بدون ربا در جمهوری اسلامی ارائه میشود. هر چند بهبود این شاخص در مواردی، نیازمندی اصلاح ساختاری در الگوهای فعلی بانکداری اسلامی است اما مبانی بحث برانگیز اجمالی ساختار و پیشنهاد اصلاحاتی برای بهبود وضعیت آن است.
در راستای انجام تحقیق، به منظور اعتباریابی مدل ارایه شده، بانک سپه به عنوان سازمان مورد مطالعه انتخاب شده است. بانک سپه در صنعت بانکداری کشور با بیش از ۹۰ سال تجربه عنوان یکی از مهمترین نهادهای مالی و اقتصادی کشور با حدود ۱۸۰۰ شعبه توانسته با جذب سرمایههای سرگردان جامعه و سوق دادن آن به سمت فعالیتهای مولد اقتصادی در جهت تحقق اهداف اقتصادی کلان و بانکداری اسلامی کشور مشارکتی مؤثر و مطلوب داشته باشد.