نقش ارز دیجیتال در بازار دنیا

تاثیر ارزهای دیجیتال روی اقتصاد جهان

ارزهای دیجیتال فقط یک نوآوری مالی و ابزاری برای معامله نیستند، بلکه در سطح اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی نیز تاثیرگذار بوده‌اند. با وجود کوچک بودن بازار کریپتو در مقایسه با بسیاری از بازارهای مالی، تاثیر ارزهای دیجیتال بر اقتصاد کل دنیا بیشتر از چیزی است که تصور می‌کنید.

رمز ارزها دارایی‌های دیجیتالی هستند که با الگوریتم‌های رمزنگاری شده به وجود آمده‌اند و مدیریت می‌شوند. بیت کوین، پادشاه ارزهای دیجیتال معروف‌ترین و محبوب‌ترین رمز ارز است، اما در کنار آن هزاران ارز دیجیتال دیگر به مرور زمان به وجود آمده‌اند. در میان آن‌ها طبیعتا استیبل کوین‌‌ها نیز قرار می‌گیرند. استیبل کوین ارز دیجیتالی است. قیمت لحظه ای ارزهای دیجیتال پایدار به یک ارز فیات (منظور از ارز فیات ارزی است که توسط دولت‌ها منتشر می‌شود مثل دلار و تومان) وابسته است. این ارزهای دیجیتال اهمیت و تاثیر ویژه‌ای روی اقتصاد جهان دارند. در کنار استیبل کوین‌ها، ارزهای دیجیتال دیگر نیز کارکردهای خاص خود را دارند و در اقتصاد جهان نقش بازی می‌کنند.

بیت کوین، رقیب جدی طلا

با آغاز پاندمی، شاهد آغاز بازار گاوی سال 2020 و 2021 در بازار ارزهای دیجیتال بودیم. در واقع، به نظر می‌رسید که سرمایه گذاران بیت کوین را به عنوان دارایی‌ امن و ضد تورم به رسمیت شناختند. در این دوران، دولت السالوادور به عنوان اولین کشور، در اقدامی تاریخ ساز، بیت کوین را به رسمیت شناخت و آن را یک پول قانونی اعلام کرد. همه‌ی این‌ها نشان از تغییر جدی نگاه‌ها نسبت به بیت کوین دارند.

انتخاب بیت کوین به عنوان ابزاری برای محاوظت دارایی در برابر تورم، به محبوبیت این ارز دیجیتال افزود. در واقع تا قبل از پاندمی کرونا، بازار ارزهای دیجیتال جدی گرفته نمی‌شد، اما این اتفاق سبب ادغام بیشتر ارزهای دیجیتال با اقتصاد دنیا و تاثیر پذیرفتن از عوامل موثر روی سایر بازارهای مالی نظیر طلا بود.

شاهد بودیم طی سال 2022، نوسانات قیمت بیت کوین با شاخص سهام بازار بورس آمریکا همگرایی بسیار بالایی داشت. این میزان همگرایی در گذشته سابقه نداشت. حتی شاهد بودیم که بیت کوین به اخبار مربوط به تغییرات نرخ بهره آمریکا نیز بسیار حساسیت نشان می‌داد. این حساسیت بسیار بالا نیز در گذشته سابقه نداشت. به طور کلی، قبل از پاندمی، بیت کوین مسیر خاص خود را جدای از اقتصاد جهانی طی می‌کرد، اما رفته رفته به بخشی جدایی‌ناپذیر از آن تبدیل شد.

آینده بازار ارز دیجیتال چگونه خواهد بود؟

پیش بینی آینده بازار ارز دیجیتال و بررسی آینده رمز ارزها جزو آن دسته از موضوعاتی است که نیازمند مدت‌ها تحلیل، تفکر و مطالعه در این زمینه خواهد بود. پیچیدگی و شگفتی‌های رمز ارزها و دنیای کریپتوکارنسی به قدری زیاد است که برای پیش بینی آینده ارز های دیجیتال باید عوامل زیادی را مورد بررسی قرار دهید. زمانی که ساتوشی ناکاموتو به عنوان خالق اولین ارز رمزنگاری شده در بازار ارزهای دیجیتال، وایت پیپر بیت کوین را منتشر کرد، هیچ کس توقع نداشت که چندین سال بعد ارزش همان بیت کوین به این میزان افزایش پیدا کند.

در سال‌های اخیر کشورها و دولت‌های مختلف نیز واکنش‌های کاملا متفاوتی نسبت به پذیرش ارز دیجیتال به عنوان ارز رسمی کشور از خود نشان داده‌اند. افراد زیادی هم بخش زیادی از دارایی خود را به سرمایه‌گذاری در ارز دیجیتال اختصاص داده‌اند. اما به راستی آینده رمزارزها چگونه خواهد بود؟

آینده رمزارزها در کشورهای مختلف

با توجه به دیدگاهی که دولتمردان کشورهای مختلف نسبت به آینده ارز های دیجیتال دارند، گرایش این کشورها به پذیرش رمز ارزها به عنوان ارزی قانونی نیز کاملا متفاوت است. در بسیاری از کشورها مثل آمریکا، کانادا، انگلیس و… دید مثبتی نسبت به بیت کوین و ارزهای دیجیتال وجود دارد و احتمال پذیرش این رمز ارزها به عنوان ابزاری برای پرداخت، بسیار زیاد است. اما در مقابل کشور های مختلفی مثل چین، ایران و… نیز هر گونه استفاده از بیت کوین و ارزهای دیجیتال را ممنوع اعلام کرده‌اند. دلیل مخالفت برخی کشورها نسبت به استفاده رسمی از ارزهای دیجیتال کاملا روشن است. در صورت رسمی شدن این رمز ارزها، کنترل دولت‌ها روی دارایی مردم کم می‌شود. ضمن اینکه با توجه به نوسانات شدید قیمتی که ارزهای دیجیتال دارد، ممکن است مشکلات خاصی را برای اقتصاد کشور ایجاد کند.

اما آنچه که پیش‌بینی می‌شود این است که با افزایش علاقه مردم به استفاده از ارزهای دیجیتال و گسترش کاربردهای آن، کشورهایی که حتی در مقابل پذیرش ارزهای دیجیتال مقاومت می‌کنند، نسبت به وضع قانون اقدامات مهمی انجام دهند.

دور زدن تحریم‌ها به کمک بیتکوین

آیا بیتکوین می‌تواند به ایران کمک کند تا تحریم‌های ایالات متحده را تحت الشعاع قرار دهد؟ همان طور که می‌دانید اقتصاد ایران در چند سال اخیر با تحریم‌های بانکی زیادی مواجه شده است. این تحریم‌ها مشارکت شرکت‌های خارجی در پروژه‌های داخلی کشور و انجام مبادلات بین المللی را با محدودیت مواجه کرده است. اما معامله با بیتکوین می‌تواند به اقتصاد ایران کمک کند. همانطور که می‌دانید پیگیری معاملاتی که از طریق این روش پرداخت انجام می‌شود دشوار است. بنابراین تجار و حتی دولت ایران می‌تواند برای مبادلات بین المللی خود از این روش استفاده کند و حتی تحریم‌های بانکی آمریکا را دوز بزند.

در گذشته، تهدید به تحریم ایران توسط ایالات متحده باعث شد که بسیاری از کسب و کارهای کوچک و بزرگ در کشورمان با شکست مواجه شوند، اما پرداخت ناشناس توسط بیتکوین می‌تواند این وضعیت را تغییر دهد. این در حالی است که واشنگتن، با آگاهی کامل از فواید ارزهای دیجیتال و نقش این پدیده در خنثی سازی تحریم‌ها حتی شرکت‌ها را از مبادله با ایرانی‌ها در زمینه ارزهای دیجیتال منع کرده است.

به موجب ماهیت این بازار، هیچ فرد یا نهادی نمی‌تواند مبادلات انجام شده با ارزهای دیجیتال را کنترل کند. در نهایت، تلاش برای تنظیم یا نظارت بر روی تجارت در این بازار بی‌فایده است. با استفاده از بیتکوین و سایر ارزهای دیجیتال، هیچ راهی برای تکرار تحریم‌های بانکی و اعمال فشار بر روی اقتصاد ایران باقی نمی‌ماند.

آینده ارزهای دیجیتال

اقتصاددانان بسیار بزرگی در سرتاسر جهان به همراه سرمایه گذاران بزرگ بازارهای مالی، اعتقاد داشتند که بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال در واقع وسیله‌ای برای ثروتمند شدن برخی از افراد بوده و بعد از گذشت مدتی از بین خواهند رفت.

 بررسی درستی نظریه: واقعیت این است که پیش ‌بینی چنین امری تقریباً در حال حاضر غیرممکن است. حتی آن دسته از سرمایه گذاران اقتصاددانان بزرگ که چنین پیش بینی برای آینده ارز های دیجیتال داشتند، خیلی زودتر از این‌ها منتظر بودند که رمز ارزها وارد سیاه چاله تاریخ شوند. اتفاقی که بعد از گذشت یک دهه نیفتاده که هیچ شدت استفاده از این رمز ارزها بیشتر نیز شده است. از این رو در حال حاضر نمی‌توان این نظریه را خیلی محتمل دانست.

خودروهای وارداتی

لیست خودروهای وارداتی

تا چندی پیش خرید خودروهای خارجی در ایران به دلیل قیمت بسیار بالای آن‌ها بسیار سخت بود. این مشکل با طرح جدید وزارت صمت برای واردات خودرو نو و کارکرده خارجی تا حد زیادی آسان شده است. به گزارش منابع خبری معتبر از 20 مهر ثبت‌نام در سامانه یکپارچه فروش خودروهای خارجی آغاز شده است.

بهترین خودرو وارداتی کدام است؟

برای اینکه بتوان بهترین خودرو را در بین لیست ماشین‌های اعلام شده معرفی کرد فاکتورهای زیادی دخیل هستند. سرعت، قدرت موتور، مصرف سوخت و آپشن‌ها بخشی از این پارامترها هستند. همچنین سلیقه و علایق خریداران نیز در انتخاب بهترین خودرو وارداتی موثر می‌باشد. هر ماشین نیز بسته به شرکت تولیدکننده و قیمتی که دارد ویژگی‌های خاص خود را دارد. خوشبختانه اغلب ماشین‌هایی که در لیست خودروهای وارداتی قرار گرفته‌اند کیفیت خوبی دارند. بنابراین می‌توان با خیالی نسبتا آسوده از بین آن‌ها بهترین خودرو را انتخاب نمود. پیشنهاد می‌شود قبل از انتخاب ماشین وارداتی مورد نظر خود از کارشناسان این حوزه نیز مشورت بگیرید.

مشخصات خودروهای خارجی مجاز:

اشاره شد که قیمت بالای ماشین‌های خارجی در کشور، خرید آن‌ها را برای مصرف‌کنندگان ایرانی دشوار کرده بود. از این رو بسیاری از افراد به اجاره خودرو به جای خرید آن روی آورده‌اند. خوشبختانه در طرح جدید امکان خرید خودروی خارجی اعم از نو و کارکرده برای افراد فراهم شده است. از تاریخ 20 مهر و با مراجعه به سامانه یکپارچه فروش خودرو وارداتی می‌توان ثبت‌نام نمود. این مرحله اولیه کار بوده و هنوز فروش خودروی خارجی به صورت عملی شروع نشده است. بر اساس قوانین، قیمت‌گذاری‌ این خودروها باید در شورای رقابت به تصویب برسد. گفته می‌شود خودروهای خارجی ثبت‌نام شده در این مرحله تا پایان آذر و دی ماه سال جاری تحویل داده شوند.

پرطرفدارترین خودروهای وارداتی سامانه مشخص شدند

در حال حاضر دارندگان اولویت در این سامانه می توانند در صورت تمایل از میان این شش محصول، خودروی مورد نظر خود را انتخاب کنند. کیا سلتوس، هیوندای النترا، هیوندای کرتا، جتا VS7، چانگان CS55 پلاس و زوتی DL5 جز این شش خودروی جدید و وارداتی قرار می گیرند. همچنین شرکت های کوشا خودرو، KTL، ماموت خودرو، سایپا و پارس خودرو مسئولیت عرضه این خودروها را دارند.

حال با پیگیری های انجام شده پرطرفدارترین خودروهای وارداتی در این دوره سامانه مشخص شده اند. با توجه به اینکه هنوز ثبت نام خودروها تمام نشده است، آمار به صورت ساعتی تغییر می کند و گاهی جایگاه رتبه بندی جا به جا می شود. اما آنچه که تا این لحظه قطعی است، کره ای ها پرطرفدارترین خودروهای وارداتی سامانه هستند و کیا و هیوندای توانسته اند بیشترین مشتریان را به سمت خود بکشانند. یعنی سلتوس، النترا و کرتا فعلاً رقبای چینی را با فاصله پشت سر گذاشته اند.

اما در میان این سه خودروی کره ای، کیا سلتوس است که حتی برای مشتریان از محصولات هیوندای هم جذابتر بوده و در جایگاه پرطرفدارترین خودروی وارداتی در دوره جدید قرار گرفته است. این محصول توسط شرکت کوشا خودرو عرضه می شود و اولین محموله آن به ایران رسیده است.

عرضه خودروهای وارداتی در سامانه یکپارچه

قیمت فروش محاسباتی علی الحساب اعلام شده، قیمت در مبادی ورودی بوده و هزینه‌ها و عوارض قانونی پس از ترخیص از قبیل مالیات بر ارزش افزوده، هزینه‌های شماره‌گذاری، اسقاط خودروی فرسوده، کرایه حمل و سایر موارد، در هنگام صدور فاکتور نهایی به قیمت های قطعی و مصوب اضافه خواهد شد.

در اطلاعیه شماره 2 سامانه یکپارچه خودروهای وارداتی آمده است: قیمت قطعی خودروهای مذکور پس از ارائه کلیه مستندات و مدارک مثبته و براساس آخرین ضوابط و مقررات تعیین و اعلام می‌شود. همچنین ملاک قیمت قطعی خودرو، رقم اعلامی و مصوب توسط شورای رقابت خواهد بود.

مبلغ پرداختی در این مرحله و پس از فراخوان اولیه صورت گرفته 50 درصد قیمت علی الحساب خواهد بود که پس از واریز مبلغ مذکور نسبت به انعقاد قرارداد با متقاضی توسط شرکت واردکننده اقدام می‌شود.

عدم واریز وجه در مهلت مقرر اعلامی و پس از فراخوان صورت گرفته، به منزله انصراف از طرح بوده و متقاضی از اولویت بندی سامانه حذف می‌شود.

حداکثر زمان تحویل خودرو برای قراردادهای منعقده 3 ماه است لذا واردکنندگان باید حداکثر تا سه ماه پس از انعقاد قرارداد نسبت به صدور دعوتنامه تکمیل وجه براساس قیمت قطعی اعلام شده توسط شورای رقابت اقدام و همزمان تحویل خودرو به متقاضی صورت پذیرد.

در صورت تاخیر در تحویل، قراردادهای مذکور مشمول جرایم تاخیر در تحویل مقرر در آیین نامه اجرایی قانون حمایت از مصرف کنندگان خودرو و دستورالعمل‌های صادره در این خصوص خواهند شد. قراردادهای مذکور مطابق ضوابط مشمول سود مشارکت و انصراف نیست.

قیمت خودروهای وارداتی بالاخره اعلام شد

به‌نظر می‌رسد یکی از دلایل عدم اعلام قیمت خودروهای وارداتی نگرانی از بابت تاثیر منفی این موضوع روی قیمت سایر خودروها در بازار باشد. واقعیت این است که قرار بود واردات خودرو آرامش را به بازار برگرداند؛ اما در عمل شاهد اتفاقات دیگری هستیم. با توجه به ارزش خرید خودروهای وارداتی، قیمت تمام شده آن‌ها بالاتر از حد انتظار است که موضوع چندان خوشایندی به شمار نمی‌رود.

با اضافه شدن مبالغ عوارض، مالیات بر ارزش افزوده و تعرفه گمرکی و … باید منتظر افزایش حدود 50 درصدی قیمت‌های علی الحساب اعلام برای تبدیل شدن به قیمت نهایی باشید.

عرضه خودروهای وارداتی در مهر 1402

واردات خودروها به صورت انبوه و خرد در حال انجام است. تا پایان مرداد ماه از میان 35 شرکتی که مجوز واردات اخذ کرده‌اند، 18 شرکت موفق به ثبت سفارش قطعی شده و توانسته‌اند بخشی از ارز واردات را دریافت کنند. از میان این 18 شرکت، تاکنون تقریبا 10 شرکت خودروهای خود را وارد کرده و الباقی در حال طی کردن مسیر واردات هستند. شرکت‌ها به سبب اینکه منتظر بودند تا در وهله اول مجوزهای استاندارد، محیط‌ زیست و… را اخذ کنند، سپس ثبت نهایی درخواست‌ها را در شرکت‌های بزرگ انجام دهند، این روند طولانی شد. البته که تولید و حمل این خودروها، به‌ویژه اینکه قرار باشند از شرق آسیا وارد شوند، مستلزم یک زمان است. در مرحله اول، با توجه به اینکه همه مجوزها برای خودروهای وارد شده اخذ شده،  فاز اول تحویل خودروها را آغاز خواهیم کرد؛ در حقیقت طی هفته جاری و هفته آینده، تحویل خودروهای وارداتی شرکت‌هایی که قیمت خودروها را گرفته‌اند (تاکنون چهار شرکت واردکننده لیست قمیت خودروهای خود را اخذ کرده‌اند) انجام خواهد شد. از هفته بعد نیز برای شرکت‌های معتبری که خودروهایشان از کشور مبدا تولیدکننده بارگیری شده و اسناد حمل داشته باشند، عرضه صورت خواهد گرفت. شرکت‌ها بسته به توان خود ماهانه امکان واردات 300 هزار تا یک میلیون دستگاه را داشته و وارد می‌کنند.

دیکشنرى جامع مفاهیم کسب و کارى

مقدمه:

چشــم انداز پیچیــدهی اندازه گیــری شــاخصه های بازاریابــی (Measurement Marketing ) و تخصیـص، بـه وفـور بـه اصطلاحـات رایـج توسـل می جویـد. جهت دهـی بـه آنهـا میتوانـد دشـوار باشـد. ایـن مرجـع اجمالـی و کلـی، برخـی از اصطلاحـات رایـج بازاریابـی ( Marketing and Terminology Business) و کسـب وکار و نیـز اصطالحـات تکامـل بازاریابـی (Marketing Terminology Evolution ) را بـه شـما معرفـی کـرده و آنهـا را بـه شـکلی قابـل فهـم تعریـف می کنــد.

اصطلاحات بازاریابی و کسب و کار

Testing A/B

تست A/B

فراینـد راه انـدازی دو نسـخه ی متفـاوت از یـک تبلیـغ: نسـخه ی A و نسـخه ی B، بـرای تعداد مســاوی از افــرادی کــه در میــان مخاطبــان هــدف خــاص قــرار دارنــد و پیگیــری تغییــرات کنترلـی اسـت. رفتـاری و نتایـج کلـی بـر اسـاس نسـخه ی مشـاهده شـده. نسـخه ی A عمومـا کـه وجـود دارد و نسـخه ی B یـک چالشگـر، کـه بـه طـور معمـول بـه همـراه تغییـری بـر روی یـک متغیـر، ماننـد یـک تبلیـغ یـا عنصـر طراحـی، اسـت.

Account- based Marketing

بازاریابی مبتنی بر کاربر

بازاریابـی مبتنـی بـر کاربـر نوعـی اسـتراتژی بازاریابـی بـا تمرکـز بالاسـت کـه در آن تیمـی از مشــتری های بالقــوه را یــک بــازار در نظــر میگیرنــد. تیم هــای بازاریابــی بــرای مــردم و مخاطبـی کـه در نظـر گرفته انـد، محتـوا تولیـد میکننـد، رویـداد برگـزار میکننـد و کمپیـن راه می اندازنــد.

Activity per rep

فعالیت به ازای هر فروشنده

فعالیـت بـه ازای هـر فروشـنده Activity per rep تعـداد کل وظایفـی اسـت کـه نماینـدهی فـروش در یـک بـازه ی زمانـی مشـخص انجـام میدهـد. ایـن فعالیتهـا شـامل تماس هـای تلفنــی، شــماره گیری و اتصــال تمــاس، ایمیــل، جلســات، ارائه هــا، دموهــا، پیشــنهادات هـر فعالیتـی کـه منجـر بـه فراینـد فـروش و ایجـاد چرخـه ی گفتگـوی زنـده اسـت، اساسـا فـروش شـود بایـد محاسـبه گـردد. معمـولا فعالیتهـا بـه صـورت روزانـه پیگیـری میشـوند، امـا هفتگـی یـا ماهانـه نیـز قابـل پیگیـری هسـتند.

Acquisition Marketing

بازاریابی اکتسابی

هــدف انــواع بازاریابی هــا جــذب مشــتری اســت، امــا اغلــب آنهــا اهــداف بزرگتــری دارنـد، ماننـد افزایـش آگاهـی دربـاره ی برنـد و افزایـش ترافیـک. بازاریابـی اکتسـابی از انـواع بازاریابـی اسـت کـه ترفندهـا و اسـتراتژی های بازاریابـی را بـه کار میبـرد، امـا تمرکـز آن بـر بهره منـدی از ایـن ترفندهـا اسـت. در نهایـت، هـدف ایـن اسـت کـه بـا بازاریابـی برونگـرا از طریــق محتــوا، شــبکه ی اجتماعــی و بازاریابــی موتــور جســتجوگر، ترافیــک بیشــتری جــذب وبسـایت شـود.
پــس از دریافــت ترافیــک وبســایت، ایــن ترافیک هــا بایــد هدایــت شــده و بــه فــروش تبدیــل شــود. هــدف بازاریابــی اکتســابی همیــن اســت. بازاریابــی اکتســابی ممکــن اســت بـا اسـتفاده از ترفندهایـی ماننـد تخفیـف محصـولات، آمـوزش بـه مشـتری، رعایـت حقـوق کپی رایــت ســایت، بهینه ســازی نــرخ تبدیــل و بهینه ســازی فــروش، وبســایت را بــه موتــور تسـریع فـروش تبدیـل کنـد. بـا کمـک بهینه سـازی فـروش و ایجـاد اسـتراتژی، فراینـد میـان بازاریابــی و فــروش ســریعتر میشــود.

AdTech

فناوری تبلیغات

فنـاوری تبلیغـات Advertising Technology بـه طـور خـاص بـه نرم افـزار و ابـزار دیجیتالی اطـاق میشـود کـه بـه آژانس هـا و برندهـا کمـک میکنـد تـا تبلیغـات دیجیتالـی را هـدف قـرار داده و آنهـا را ارائـه و تحلیـل کننـد.

Affiliate Marketing

افیلیت مارکتینگ

افیلیـت مارکتینـگ بـه معنـای بازاریابـی پورسـانتی و یـا همـکاری در فـروش، یـک مـدل تبلیغاتــی اســت کــه در آن شــرکت ها بــه اشــخاص ســومی کــه محصــوالت آنهــا را تبلیــغ و بــه فــروش میرســانند مبلغــی را بــه عنــوان پــاداش، کمیســیون و یــا پورســانت پرداخــت میکننـد. شـرکت های اسـتخدام شـده، تبلیغـات را در سـایت خـود قـرار داده یـا محصـوالت و خدمــات را در وبســایت یــا وبــلاگ خــود بــه بــازار عرضــه میکننــد.

اکونومیست: چین هیچگاه اقتصاد اول جهان نخواهد شد

اکونومیست: چین هیچگاه اقتصاد اول جهان نخواهد شد؟

یک دهه پیش بینی کنندگان بر این باور بودند که تولید ناخالص داخلی چین از آمریکا پیشی می گیرد و سالها با فاصله زیاد این پیشتازی را حفظ خواهد کرد، اما امروزه بسیاری معتقدند که اقتصاد این کشور هرگز تبدیل به بزرگترین اقتصاد جهان نخواهد شد.

هفته نامه اکونومیست در سرمقاله شماره 13 ماه می سال 2023 بار دیگر به مسئله چین پرداخته و یک پرسش مطرح کرده است: آیا قدرت چین به اوج خود می رسد؟

ظهور چین یکی از مشخصه های تعیین کننده جهان در چهار دهه گذشته بوده است. از زمانی که این کشور شروع به باز کردن و اصلاح اقتصاد خود در سال 1978 کرد، تولید ناخالص داخلی آن به طور متوسط سالانه 9 درصد رشد کرده است، که باعث شد 800 میلیون شهروند چینی از فقر نجات پیدا کنند. امروزه چین تقریباً یک پنجم تولید جهانی را به خود اختصاص داده است. بزرگی بازار و پایگاه تولیدی آن، اقتصاد جهانی را تغییر داده است. شی جین پینگ، که یک دهه بر چین حکومت کرده است، امیدوار است از این موقعیت برای تغییر نظم ژئوپلیتیکی نیز استفاده کند.

فقط یک نکته وجود دارد: رشد سریع چین در حال کاهش است. آقای شی وعده “جوان سازی بزرگ” کشورش در دهه های آینده را میدهد، اما اقتصاد اکنون دستخوش چیزی غیرعادیتر است: یک بلوغ بزرگ. در حالی که یک دهه پیش، پیشبینی کنندگان پیشبینی میکردند که تولید ناخالص داخلی چین در اواسط قرن بیست و یکم از تولید ناخالص داخلی آمریکا بیشتر میشود و پیشتازی را حفظ میکند، اما اکنون، تغییر بسیار کمتر از آن چیزی است که پیشبینی میشد.

چین ضعیف تر اما خطرناک تر میشود

این تغییر در مسیر اقتصادی، بحث های شدیدی را بین ناظران امور چین به وجود آورده است. آنها دوباره به قدرت چین و رقابت آن با آمریکا فکر می کنند. یک دیدگاه این است که قدرت چین نسبت به رقبای خود سقوط خواهد کرد و این اتفاق به طور متناقضی می تواند چین را خطرناک تر کند.
هال برندز و مایکل بکلی، دو محقق، سال گذشته در کتابی، نظریه ای را که (اوج چین) نامیدند، رواج دادند. نظریه پیک چین بر این مشاهدات دقیق استوار است که بادهای موافق در حال تبدیل شدن به بادهای مخالف هستند و مانع پیشرفت چین می شوند. اولین تندباد بزرگ از جمعیت شناسی می آید. جمعیت در سن کار چین حدود یک دهه است که در حال کاهش است. سال گذشته جمعیت آن به طور کلی به اوج خود رسید و هند اکنون از آن پیشی گرفته است. تالش های حزب کمونیست برای متقاعد کردن زوج های چینی برای بچه دار شدن بیشتر جواب نمیدهد. در نتیجه، سازمان ملل فکر می کند که تا اواسط قرن، جمعیت در سن کار چین می تواند بیش از یک چهارم کاهش یابد. با توده های کارگران جوانی که زمانی (کارخانه های جهان) را پر میکردند، خداحافظی کنید.
اضافه کردن به تعداد کارگران یکی از راه های رشد اقتصاد است. راه دیگر استفاده بهتر از جمعیت موجود است. اما مشکل دوم چین این است که تولید به ازای هر کارگر بعید است به همان سرعتی که پیشبینی کنندگان انتظار داشتند افزایش یابد. بیشتر منابع آن صرف مراقبت از سالمندان خواهد شد. پس از دهه ها ساخت خانه ها، جاده ها و راه آهن، هزینه های زیرساختی با بازدهی رو به کاهشی روبرو میشود. تمایالت خودکامه آقای شی، کارآفرینان محلی را نگران تر کرده است، که ممکن است ظرفیت چین را برای نوآوری در بلندمدت کاهش دهد. تنش های ژئوپلیتیکی، شرکت های خارجی را مشتاق به دوری از چین و به تنوع بخشیدن به زنجیره های تامین کرده است.
آمریکا میخواهد توانایی های چین را در برخی فناوری های (بنیادی) کاهش دهد. انتظار می رود ممنوعیت صادرات نیمه هادی ها و ماشین آلات خاص به شرکت های چینی باعث کاهش تولید ناخالص داخلی چین شود.

چین هرگز تبدیل به بزرگترین اقتصاد جهان نخواهد شد

همه این پیش بینی های بلندمدت درباره پتانسیل اقتصادی، چین را ضعیف تر میکند. دوازده سال پیش گلدمن ساکس فکر می کرد تولید ناخالص داخلی چین در سال 2026 از آمریکا پیشی خواهد گرفت و تا اواسط قرن بیش از 50 درصد بزرگتر خواهد شد. سال گذشته این پیشبینی را اصلاح کرد و گفت که چین تنها در سال 2035 از آمریکا پیشی میگیرد و با کمتر از 15 درصد از آن بزرگتر خواهد شد. دیگران بدبین ترند، شرکت تحقیقاتی کپیتال اکونومیکس استدلال میکند که اقتصاد این کشور هرگز تبدیل به بزرگترین اقتصاد جهان نخواهد شد. بلکه در سال 2035 به 90 درصد اندازه آمریکا خواهد رسید. البته این پیشبینی ها قطعی نیستند. اما به نظر میرسد محتمل ترین اتفاق این است که چین و آمریکا در یک دهه آینده به برابری اقتصادی نزدیک میشوند و برای دهه های آینده در این موقعیت محبوس خواهند ماند.
چین چگونه میتواند این مسیر را مدیریت کند؟ در خوشبینانه ترین سناریو، آقای شی تغییراتی را برای تقویت رشد بهره وری ایجاد می کند. او میتواند با دادن اختیار بیشتر به خوی حیوانی اقتصاد چین و آزادی حرکت بیشتر به مردمش، رشد را آزاد کند. میتواند موضعی کمتر آزاردهنده در خارج از کشور اتخاذ کند، تنشهای ژئوپلیتیکی را کاهش دهد و به شرکتها اطمینان دهد که تجارت در چین بیخطر است. چنین اصلاحاتی ممکن است در نهایت چین را قدرتمندتر اما کمتر تهاجمی و سلطه جو کند اما مشکل اینجاست که آقای شی، که 69 سال دارد و اکنون احتماالً حاکم مادام العمر چین است، هیچ نشانه ای از پذیرش آزادسازی اقتصادی یا سیاسی نشان نمی دهد.

بدبینان از این می ترسند که چین همراه با تزلزل مسیر اقتصادی آن، خصمانه تر رفتار کند. دلایل زیادی وجود دارد که این را محتمل بدانیم. آقای شی یک ناسیونالیسم خطرناک را تحریک می کند تا چینی های معمولی را متقاعد کند که منتقدان حکومت او، خود چین را ناچیز میشمارند. پیشبینی میشود که بودجه نظامی چین در سال جاری همانند تولید ناخالص اسمی آن بیش از 7 درصد افزایش یابد. هزینه های نظامی آن کمتر از آمریکا است، اما همچنان در حال افزایش است. نیروی دریایی این کشور تا سال 2030 می تواند 50 درصد بزرگتر از نیروی دریایی آمریکا باشد و زرادخانه هسته ای آن تا سال 2035 تقریباً چهار برابر خواهد شد. آقایان برندز و بکلی می نویسند: قدرت اقتصادی پکن ممکن است به اوج خود برسد، اما هیچ کشور دیگری قادر به به چالش کشیدن آمریکا در سطح جهانی نیست.

بررسی دقیق

با این حال محتمل ترین سناریو، حد وسط است.
سرعت رشد چین در دو دهه گذشته بی ثبات کننده بوده و باعث تحمیل تعدیل در نظم اقتصادی و ژئوپلیتیک جهانی شده است. آن مرحله از اختلال شدید اقتصادی اکنون ممکن است به پایان رسیده باشد ولی با وجود تمام مشکالتی که دارد، بعید است که اقتصاد چین کوچک و باعث ایجاد نوعی تفکر پوچ گرایانه و مخربی شود که آقایان برندز و بکلی از آن می ترسند. آقای شی غیرقابل پیش بینی است اما چشم انداز اقتصادی بلندمدت کشورش نه پیروزی است و نه فاجعه. چین در مواجهه با دهه ها همتا بودن با آمریکا، دلایل خوبی برای مقاومت در برابر حمله به تایوان دارد.
یک سوال مهم این است که آیا ابرقدرت ها می توانند از درک نادرست مقاصد یکدیگر و در نتیجه گرفتار شدن به یک درگیری جلوگیری کنند؟
اکونومیست در پایان نوشته است: هفته آینده ما رهبری جهانی آمریکا و اینکه چگونه باید به چین در عصر برابری ابرقدرتها پاسخ دهد را بررسی میکنیم.

ارزیابی وضعیت نابرابری در استان های ایران

مقدمه:

کاهش نابرابری یکی از مسیولیت های خطیر دولت ها در عرصه اقتصادی و اجتماعی محسوب می شود. اثربخشی سیاست های دولت در کاستن از نابرابری به کیفیت نهادی در عرصه اجرایی و میزان مشارکت، شایستگی و توانمندی افراد بستگی دارد. بخشی از نابرابری های اقتصادی و اجتماعی، منطقه ای است. نابرابری منطقه ای از مزیت منطقه ای در اثرگذاری بر رشد، تخصص گرایی، درجه تمرکز، تخصیص منابع دولتی و جهت گیری کلان آمایش سرزمین در تعیین اولویت های سرمایه گذاری اثر می پذیرد.

چکیده:

فرایند توسعه امری چند بعدی شامل ابعاد مختلف می باشد. بعد اجتماعی توسعه شامل شاخص های مختلفی از جمله شاخص های آموزشی, بهداشتی و مهاجرت است که شاخص های مذکور کمتر مورد توجه بوده است. نخستین گام در حل مسایل ناشی از نابرابری, شناخت و سطح بندی مناطق می باشد. بنابراین پژوهش حاضر با هدف ارزیابی سطح توسعه استان ها بر اساس شاخص های آموزشی, بهداشتی و مهاجرت گرفته که در آن 31 استان کشور بر مبنای 24 شاخص رتبه بندی شدند. روش: داده های 24 شاخص آموزشی, بهداشتی و مهاجرت از نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن کشور و نیز نتایج سالنامه های آماری کشور در سال 1397 بدست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS, Excel و Arc GIS بهره گرفته شد. از ضریب ویلیامسون برای ارزیابی نابرابری فضایی, روش تحلیل مولفه های اصلی برای وزن دهی شاخص ها و روش تاپسیس, برای ساخت شاخص ترکیبی توسعه استان ها استفاده شد.

ارزیابی وضعیت نابرابری در استان های ایران:

بکارگیری معیارها و روش های کمی جهت سطح بندی سکونتگاه ها در سیستم فضایی مناطق از سویی منجر به شناخت میزان نابرابری نقاط سکونتگاهی و از سوی دیگر معیاری جهت تلاش در راستای کاهش و رفع نابرابری های موجود میان آنها محسوب می گردد. در واقع بررسی و شناخت وضعیت نواحی, قابلیت ها و تنگناهای آن در برنامه ریزی از اهمیت بسزایی برخوردار است. به طوری که استفاده از شاخص های اقتصادی, اجتماعی, فرهنگی و بهداشتی و … می تواند معیاری مناسب برای تعیین جایگاه نواحی در جهت رفع مشکلات و نارسایی های آنها برای نیل به رفاه اقتصادی و سلامتی اجتماعی باشد.

تحلیلی مقایسه ای از توسعه صنعتی استان های مختلف کشور:

در راستای تحقق اهداف ملی و به ویژه اهداف برنامه سوم توسعه کشور, هماهنگ نمودن اهداف ملی با واقعیت های منطقه ای امری اجتناب ناپذیر می باشد. بر همین اساس, تخصیص منابع باید براساس توانمندی ها و مزیت های نسبی مناطق صورت پذیرد. از طرفی, با انتخاب بخش صنعت به عنوان محور توسعه در مستندات برنامه سوم, تدوین برنامه توسعه مناطق براساس ظرفیت های بالقوه و بالفعل در این بخش امری بی بدیل می باشد ولی از آن جا که فعالیت های اقتصادی, به طور خاص و منابع و امکانات به طور عام, از لحاظ توزیع فضایی از درجه تمرکز نامطلوبی برخوردار می باشند لذا, هر منطقه متناسب با ویژگی های خاص خود نیازمند برنامه های ویژه ای است که لازمه هرگونه اقدامی در این زمینه نیز شناسایی وضعیت گذشته و موجود مناطق مختلف براساس روش های علمی مناسب می باشد.

اندازه گیری شاخص نابرابری چندبعدی در مناطق شهری ایران:

یکی از پرسش های محوری علم اقتصاد، چگونگی توزیع درآمد در میان عوامل تولید و توزیع درآمد و ثروت بین افراد بوده است. نابرابری در درآمد و ثروت، بر نابرابری در دسترسی به قدرت و منزلت تأثیر می گذارد و اَشکال مختلف نابرابری در یک تعامل دائمی با یکدیگر به فضای فرصتها و تصمیم گیری های آحاد جامعه شکل میدهند. هر یک از اَشکال مختلف نابرابری در درآمد و ثروت، قدرت و منزلت بر نابرابری فرصت ها تأثیر می گذارد و می تواند به تداوم و استمرار نابرابری های دیگر بیانجامد. به این ترتیب، نابرابری پدیدهای پیچیده و چند بعدی است و منشأ بسیاری از ناآرامیه ای اجتماعی در جوامع بشری بوده است.نابرابری باال در توزیع درآمد، مزایای حاصل از رشد اقتصادی را تنها به گروه های ثروتمند جامعه تخصیص داده و مانع از دسترسی افراد فقیر به مزایای حاصل از رشد اقتصادی میشود و این، یکی از دلیل های بازتولید نابرابری در بسیاری از جوامع بشری است. ارزیابی نابرابری در جامعه، کمّی نمودن آن، شناسایی عوامل و ریشه های تشدیدکننده نابرابری و در پایان راهکارهای کاهش آن، کانون توجه بسیاری از اقتصاددانانی بوده است که به مسائل عدالت اجتماعی و توسعه اقتصادی پایدار توجه دارند.

ارزیابی وضعیت اشتغال استان های ایران در پایان برنامه پنجم توسعه:

نابرابری فضایی در اشتغال، امکان بروز فقر، بیکاری، حاشیه نشینی، مهاجرت و بی عدالتی را افزایش می دهد. شناخت نابرابری های فضایی در جهت رفع و کاهش آن، در چارچوب محدوده جغرافیایی مختلف (کشور، استان، شهرستان و بخش) یک پیش نیاز بسیار مهم برای حصول پایداری اقتصادی و پیشرفت یکپارچه کشور به شمار می آید. براین اساس پژوهش حاضر با هدف ارزیابی وضعیت اشتغال استان های ایران در پایان برنامه پنجم توسعه به تفکیک اشتغال شهری و روستایی انجام شده است. این پژوهش با توجه به هدف تحقیق، درصدد پاسخ دادن به این سؤال می باشد که آیا برنامه پنجم توسعه، اهداف مورد نظر در زمینه اشتغال (کاهش نابرابری بین شهر و روستا) را محقق ساخته است یا نه؟ جهت پاسخ به سؤال از 11شاخص عمده اشتغال براساس آمارگیری نیروی کار در سال 1394 و مدل PROMETHEE V و GAIA استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که در اشتغال شهری استان های یزد، تهران، کردستان، و سمنان با بالاترین Phi در وضعیت بسیار مطلوب و استان های فارس، سیستان و بلوچستان، کهکیلویه و بویراحمد، البرز، لرستان و کرمانشاه با کمترین Phi در وضعیت بسیار نامطلوب قرار دارند. همچنین در اشتغال روستایی استان های همدان، اصفهان و آذربایجان شرقی با بیشتر Phi در رتبه های برتر و استان های سیستان و بلوچستان، چهارمحال بختیاری، هرمزگان و کهکیلویه و بویراحمد با کمتر Phi در رتبه های پایین تر قرار دارند. فاصله بین استان ها در اشتغال شهری و روستایی به ترتیب 785/0 و 795/0 می باشد که نشان می دهد نابرابری در اشتغال روستایی بیشتر از شهری است.

چشم انداز اقتصاد ایران در سال 1402

خالصه مدیریتی

بررسـی رونـد متغیرهـای کلان اقتصـاد ایـران بیانگـر ایـن اسـت کـه کسـری بودجـه پایـدار سرمنشـاء تـورم در اقتصـاد ایـران اسـت کـه در طـول زمـان بـا تشـدید سـایر ناترازی هـا ماننـد ناتـرازی بانکـی و ناتـرازی صندوق هـای بازنشسـتگی شــرایط مهــار تــورم را بــرای دولــت فعلــی پیچیده تــر کــرده اســت. از طرفــی، تحریم هــا مانــع ورود درآمدهــای ارزی و تأمیــن نهادهــا و کالا هــای واســطه ای و ســرمایه ای مــورد نیــاز تولیــد شــده و تشــکیل ســرمایه، رشــد اقتصــادی و درآمــد ســرانه حقیقــی را کاهــش داده اســت. ایــن در حالــی اســت کــه انتظــارات منفــی و القــای بی اعتمــادی مانــع تثبیــت اقتصــادی شــده و پیشبینی پذیــری اقتصــادی را مشــکل کــرده اســت و علیرغــم تـلاش دولــت در بهبــود تشــکیل ســرمایه و به خصــوص افزایــش تولیــد صنایــع بورســی، اعمــال هرگونــه سیاســت های اصلاحــی ریشــه ای اقتصــادی را بــا چالــش مواجــه کــرده اســت. در ایــن راســتا موسســه مطالعــات و پژوهش هــای بازرگانــی در گزارشــی تحـت عنـوان (چشـم انداز اقتصـاد ایـران در سـال 1402 ) اقـدام بـه احصـاء نظـرات اسـاتید و صاحب نظـران اقتصـادی داخـل و خـار ج کشـور (اعضـای انجمـن اقتصـاد ایـران و یـا باشـگاه اقتصاددانـان ایـران) و تحلیـل رونـد حرکـت آتـی متغیرهـای کلان اقتصـادی و شناسـایی چالش هـای پیـش رو اقتصـاد ایـران کـرده اسـت. ضمـن ارسـال گـزارش بـه پیوســت، اهــم یافته هــای آن بــه شــر ح زیــر تقدیــم میشــود:

1. نهادهــای بین المللــی از جملــه بانــک جهانــی و صنــدوق بین المللــی پــول نــرخ رشــد اقتصــادی ایــران در سـال 2023 را در حـدود 2 درصـد پیشبینـی کرده انـد. تلقـی صاحب نظـران اقتصـادی داخلـی نیـز از رشـد اقتصـادی بـا نفـت (سـال 1402) در حـدود 2 تـا 3 درصـد اسـت کـه بـا توجـه بـه تـلاش ایـران بـرای حفـظ و توسـعه روابـط اقتصـادی بـا کشـورهای منطقـه و انتظـار گشـایش و بهبـود درآمدهـای ارزی، دور از دسـترس نیســت. از جملــه عوامــل احتمالــی تهدیــد کننــده رشــد اقتصــادی ســال 1402 ،تــداوم تحریم هــا، کاهــش نـرخ مشـارکت سـرمایه های اجتماعـی در صـورت شـدت یافتـن رواج ناامیـدی، افزایـش عـدم اطمینـان، انتظـارات منفـی و بـه تبـع آن تشـدید خـروج سـرمایه از کشـور اسـت.
2. تلقـی صاحب نظـران اقتصـادی از نـرخ ارز سـال 1402 در صـورت عـدم بهبـود روابـط سیاسـی در بـازه 55 تـا 65 هـزار تومـان اسـت ولـی در صـورت بـروز مجـدد هـر گونـه ناآرامـی بیـم جهـش نـرخ ارز وجـود دارد. از سـوی دیگـر، تقویـت تـراز تجـاری از طریـق بهبـود روابـط سیاسـی و یـا اجرایـی شـدن پیمان هـای پولـی دو جانبـه بــرای مقابلــه بــا تحریم هــای غــرب و … میتوانــد بــه ثبــات نســبی نــرخ ارز کمــک کنــد. همچنیــن عواملــی ماننـد انتظـارت تورمـی، مانـده حسـاب سـرمایه، حسـاب تجـاری و تشـدید یـا کاهـش تحریم هـا بـر نوسـانات نـر خ ارز در سـال 1402 مؤثـر خواهـد بـود. شـایان ذکـر اسـت، صاحب نظـران اقتصـادی امیدورانـد در صـورت بهبـود روابـط سیاسـی، نـر خ ارز بـه کمتـر از 50 هـزار تومـان کاهـش یابـد.

چشم انداز اقتصاد ایران در سال 1402

3. بانـک جهانـی و صنـدوق بین المللـی پـول تـورم مصـرف کننـده را در ایـران بـرای سـال 2023 بـه ترتیـب 49 و 5.42 درصـد پیشبینـی کرده انـد. تلقـی صاحب نظـران از نـر خ تـورم مصرف کننـده و تولیدکننـده بـه ترتیـب در محــدوده (55-60 )و (50-55 )درصــد اســت. چشــم انــداز تــورم در ســال 1402 تحــت تأثیــر چالش هــای مهمـی نظیـر کسـری بودجـه، متغیرهـای پایـه پولـی و رشـد نقدینگـی، ناتـرازی نظـام بانکـی، کسـری تجاری و شـکاف تولیـد اسـت. بـا ایـن وجـود در صـورت کاهـش انتظـارات تورمـی و بهبـود روابـط بین المللـی و کاهـش تحریم هـا، انتظـار بـر ایـن اسـت کـه در کوتـاه مـدت نرخهـای تـورم ماهانـه و فصلـی کاهـش یابـد.
4. رشـد اخیـر شـاخص تولیـد و فـروش صنایـع بورسـی در کنـار آمارهـای منتشـره مبنـی بـر کاهـش موجـودی انبـار برخـی صنایـع مهـم خـودرو و قطعه سـازی، افزایـش شـاخص سـودآوری و کاهـش تعـداد شـرکت های زیـانده بورسـی میتوانـد نشـانه هایی بـرای بهبـود رشـد تولیـد و فـروش صنعتـی صنایـع بورسـی در سـال 1402 باشـد. بنابرایـن در صورتـی کـه موانـع جـدی سـمت عرضـه ماننـد محدودیـت در تامیـن مـواد اولیـه، خـوراک و انـرژی واحدهـای تولیـدی و … رخ ندهـد میتـوان بـرای سـال 1402، انتظـار تـداوم رونـد رشـد مثبـت شـاخص تولیـدات صنعتـی بورسـی را داشـت.
5. پیشبینـی صاحب نظـران اقتصـادی بـر ایـن اسـت کـه رونـد صعـودی شـاخص بـازار سـهام حداقـل تـا رسـیدن ارزش اســمی ســهام شــرکتها بــه ارزش واقعــی آنهــا ادامــه داشــته باشــد و شــاخص در محــدوده 3.2 تــا 3 میلیـون واحـد نوسـان کنـد. بـا اجرایـی شـدن قوانیـن جدیـد مالیـات بـر عایـدی سـرمایه در سـال 1402، انتظــار مــیرود نقدینگی هایــی کــه در بازارهــای دلالــی فعالیــت میکننــد، بــه ســمت ســرمایه گذاریه ای مولـد در بـازار سـرمایه سـوق یابـد. ضمـن اینکـه ارزش بـازار سـرمایه نسـبت بـه سـایر بازارهـا همچـون بـازار ارز، طلا، مسـکن و خـودرو عقـب مانـده اسـت.
6. تلقـی صاحب نظـران اقتصـادی ایـن اسـت کـه در سـال 1402 رشـد قیمـت مسـکن در حـدود 40 -50 درصـد خواهــد بــود. افزایــش قیمــت مصالــح ســاختمانی، انتظــارات تورمــی، انگیــزه پاییــن ســرمایه گذاری بخــش خصوصــی بــه دلیــل نااطمینانــی و ریســک های غیــر اقتصــادی و عرضــه نا کافــی واحدهــای مســکونی و … میتوانــد موجــب تــداوم رونــد صعــودی قیمــت مســکن در ســال 1402 باشــد. اگرچــه در صــورت تحقــق برنامه هــای دولــت در راســتای اعطــای مشــوقه ای ســرمایه گذاری بــه انبوه ســازان تولیــد مســکن بــا متراژهـای کوچـک و متناسـب بـا قـدرت خریـد متقاضیـان مصرفـی و ایجـاد تعـادل میـان عرضـه و تقاضـا، میتوانــد از التهــاب بــازار مســکن بکاهــد.
7. تلقــی صاحب نظــران اقتصــادی ایــن اســت کــه میــزان واردات ســال 1402 بالــغ بــر 50-55 میلیــارد دلار و صـادرات غیرنفتـی بالـغ بـر 45-50 میلیـارد دلار خواهـد بـود. تـداوم جنـگ روسـیه و اوکرایـن و افزایـش تنـش در منطقــه قفقــاز و بیــم درگیــر شــدن ایــران در ایــن تنش هــا میتوانــد تاثیــر نامطلوبــی بــر رشــد اقتصــادی منطقـه و تقاضـای صادراتـی ایـران داشـته باشـد. از طـرف دیگـر، بهبـود روابـط سیاسـی با عربسـتان سـعودی و گســترش روابــط تجــاری بــا کشــورهای هم پیمــان بــا ایــن کشــور، چشــم انــداز مثبتــی بــرای صــادرات غیرنفتـی کشـور رقـم خواهـد زد.
8. اداره اطلاعاتـات انــرژی ایــالات متحــده بــر مبنــای افزایــش رونــد تولیــد ایــالات متحــده و تقاضــای ضعیفتــر از حــد انتظــار، پیشبینــی خــود را بــرای قیمــت نفــت برنــت در ســال 2023 از 85 بــه 79 دلار کاهــش داده اسـت. کاهـش قیمـت جهانـی نفـت از طریـق اثرگـذاری بـر بودجـه بـر تشـکیل سـرمایه تولید ناخالـص داخلـی و کل صنایـع و بخصـوص حاشـیه سـود صنایـع پالایشـی و پتروشـیمی در سـال 1402 اثرگـذار خواهـد بـود.
9. نظـر صاحب نظـران اقتصـادی در خصـوص مشـکالت کلان اقتصـادی و راه کارهـای پیشـنهادی جهـت بهبــود وضعیــت اقتصــادی بیانگــر ایــن اســت کــه مشــکالت اقتصــادی کشــور نظیــر تحریم هــا، ناتــرازی بودجـه، بانک هـا و صندوق هـای بازنشسـتگی، وضعیـت مسـکن، محیـط زیسـت و … طـی یک دهـه اخیـر شــدت ناترازی هــا بیشــتر شــده و اثــرات نااطمینانــی بــر بخــش حقیقــی اقتصــادی تغییــر نکــرده و صرفــا افزایـش یافتـه اسـت. بررسـی نظـرات صاحب نظـران بیانگـر ایـن اسـت کـه، مشـکالت کنونـی کشـور بیـش از آنکــه بــه راه کارهــای اقتصــادی نیــاز داشــته باشــد بــه تعامــلات سیاســی و گشــایش های اجتماعــی و فرهنگـی مرتبـط اسـت.
10. تحلیل و بررسی مطالعات میدانی در خصوص (مشکالت عمده تولید) حاکی از این است که:
تامیـن مـواد اولیـه بـه ویـژه مـواد اولیـه وارداتـی و تامیـن مالـی طـرف عرضـه، انحصـارات، تبانـی و رانـت، محــدود شــدن بازارهــای صادراتــی و کاهــش قــدرت خریــد مــردم و در نتیجــه کاهــش تقاضــای مؤثــر، فضــای کســب و کار نامناســب، عــدم دسترســی بــه فناوریهــای روز و کاهــش بهــره وری اســت.
همچنیـن راهکارهـای پیشـنهادی صاحبنظـران جهـت رونـق تولیـد عبـارت اسـت از بهبـود فضـای کسـب و کار و جلوگیـری از تصویـب و ابـاغ بخشـنامه ها و قوانیـن متعـدد، بهبـود زیرسـاخت های لجسـتیک برای تولیـد، افزایـش ریسـک فعالیت هـای غیرمولـد و واسـطه گری، حمایـت از شـرکت های دانش بنیـان جهـت کاهــش وابســتگی بــه خــارج، عــوارض بــر صــادرات نهادهــا تــا اشــباع بــازار داخلــی، اعطــای کارت هــای اعتبـاری خریـد کالا و… اسـت.

مقدمه

بررسـی چگونگـی حرکـت شـاخص های کلان اقتصـاد بـه عنـوان ابـزاری بـرای پیشبینـی و تحلیـل شـرایط اقتصـادی، بـه سیاسـت گذاران کمـک میکنـد تفسـیر واقـع بینانـه ای از رونـد کلـی اقتصـاد و متغیرهـای مؤثـر بـر آن داشـته باشـند. چنیــن شــناختی آنهــا را قــادر خواهــد ســاخت کــه بتواننــد سیاســت های کلان اقتصــادی را بــه نحــو مطلوبتــر در
راســتای تثبیــت اقتصــاد و کاهــش انحــراف رشــد اقتصــادی از مســیر رشــد بلنــد مــدت بــکار گیرنــد. در ایــن راســتا پژوهـش حاضـر ضمـن بررسـی رونـد شـاخص های کلان اقتصـادی و ترسـیم شـرایط فعلـی اقتصـاد ایـران بـه بررسـی و تحلیـل عملکـرد آتـی متغیرهـای کلان اقتصـادی مؤثـر بـر متغیرهـای کلیـدی بخـش صنعـت بـا توجـه بـه شـرایط داخلـی و خارجـی و براسـاس روش میدانـی )پرسشـنامه( پرداختـه اسـت. بـه طـور کلـی در ایـن گـزارش ابتـدا بـه بررسـی رونـد شـاخص های کلان اقتصـادی و ترسـیم شـرایط فعلـی اقتصـاد ایـران تشـریح شـده، سـپس تلقـی سـازمان های بین المللـی در خصـوص اقتصـاد ایـران و جهـان ارائـه شـده اسـت و در نهایــت پــس از گــردآوری و بررســی اطالعــات متغیرهــای کالن اقتصــادی، تغییــرات آتــی شــاخص های کلان اقتصــادی بــا اســتفاده از روش هــای میدانــی و براســاس نظــر بیــش از 40 نفــر از صاحب نظــران اقتصــادی داخــل و خـار ج کشـور کـه عضـو انجمـن اقتصـاد ایـران و یـا باشـگاه اقتصاد دانـان ایـران هسـتند پیشبینـی و تحلیـل شـده اسـت. بدیهـی اسـت دیدگاه هـای ارائـه شـده تلقـی صاحب نظـران از شـرایط اقتصـاد ایـران بـوده کـه ممکـن اسـت بـاتوجـه بـه تحوالتـی نظیـر تحریم هـای بین المللـی، نـا آرامی هـای منطقـه، بحـران اقتصـادی و … بـا یکدیگـر تفـاوت داشـته باشـد لـذا متوسـط پاسـخ همـه صاحب نظـران و متخصصـان مسـائل اقتصـادی در هـر کـدام از متغیرهـا در نظـر گرفتـه شـده اسـت.

1- بررسی روند شاخص های کلان اقتصادی و ترسیم شرایط فعلی اقتصاد ایران

شــاخص های کلان اقتصــادی شــامل متغیرهایــی هســتند کــه جهــت پیشبینــی کوتــاه مــدت و میــان مــدت فعالیت هــای اقتصــادی بــه کار بــرده میشــوند. هــر کــدام از ایــن متغیرهــا بــه تنهایــی بــرای پیشبینــی وضعیــت اقتصـاد کافـی نیسـت ضمـن اینکـه ممکـن اسـت دارای نوسـانات فصلـی یـا غیـر عـادی باشـند. بـه ایـن منظـور در ایـن بخـش بـه بررسـی رونـد نوسـانات مجموعـهای از متغیرهـا کـه در پیشبینـی وضعیـت آتـی اقتصـاد ایـران مفیـد اســت، پرداختــه میشــود.

1-1 .رشد اقتصاد ایران:

پــس از افــت شــدید نرخ هــای رشــد اقتصــادی از ســال 1397 ،براســاس آخریــن اطلاعــات مرکــز آمــار ایــران، رشــد اقتصــادی بانفــت و بــدون نفــت ایــران در نــه ماهــه ابتدایــی ســال 1401 بــه ترتیــب معــادل 3.3 و 9.2 درصـد اسـت.
مثبـت بـودن رشـد اقتصـادی نـه ماهـه سـال 1401 در امتـداد رشـد اقتصـادی 4.4 درصـدی سـال قبـل، نشـان از تـداوم رشـد اقتصـادی بـا وجـود تحریمهـا اسـت هـر چنـد رونـد آن کاهشـی اسـت.
شـکاف موجـود بیـن رشـد اقتصـادی تحقـق یافتـه بـا ارقـام هـدف در برنامه هـای توسـعه علاوه بـر کاهـش درآمدهــای نفتــی بــه عواملــی چــون تحریم هــا، بیثباتــی اقتصــادی، وضعیــت نامطلــوب انباشــت ســرمایه، سـطح پاییـن بهـره وری و محدودیـت دسترسـی بـه تکنولـوژی جدیـد مربـوط اسـت.

1-2 .رشد اقتصادی به تفکیک گروه های اصلی:

رشـد اقتصـادی گـروه صنایـع و معـادن شـامل: اسـتخراج نفـت خـام و گاز طبیعـی، سـایر معـادن، صنعـت، انـرژی و سـاختمان در نـه ماهـه ابتدایـی سـال 1401 معـادل 3.5 درصـد گـزارش شـده کـه بالاتریـن تریـن نـر خ رشـد در میـان سـایر گروه هـای اصلـی اقتصـادی اسـت. در مقابــل، نــر خ رشــد بخــش کشــاورزی در امتــداد رونــد نزولــی ســال 1400 در نــه ماهــه ابتدایــی ســال 1401 منفـی 3.4 درصـد بـوده اسـت. کنتـرل غیـر اصولـی بـازار محصـوالت کشـاورزی در کنـار خسکسـالی های اخیـر ایـن بخـش را دچـار مشـکاالت متعـددی کـرده اسـت.
رشـد بخـش خدمـات نیـز بـا کاهـش شـیوع ویـروس کرونـا و خلـق شـیوه های نویـن فعالیت هـای اقتصـادی در جهـان و بـه تبـع آن در ایـران، در سـال 1401 ادامـه داشـته اسـت. ایـن بخـش در نـه ماهـه ابتدایـی سـال 1401 توانسـت بـه رشـد مثبـت 6.2 درصـدی برسـد.
بررسـی دوره پنـج سـاله 1401-1397 نشـان از تـداوم بهبـود نسـبی نر خهـای رشـد گـروه صنایـع و معـادن و خدمـات از سـال 1399 بـه بعـد اسـت.

2 .شاخص تولید و فروش فعالیتهای صنعتی و معدنی بورسی

2-1 .شاخص تولید فعالیتهای صنعتی و معدنی:

رشــد دوازده ماهــه شــاخص تولیــد شــرکت های صنعتــی بورســی در ســال 1401 نســبت بــه ســال قبــل، 1.8 درصـد افزایـش داشـته اسـت. بعـلاوه، شـاخص تولیـد شـرکت های معدنـی بورسـی در دوره مـورد بررسـی 5.5 درصـد کاهـش داشـته اسـت.
از بیـن 15 رشـته فعالیـت صنعتـی بورسـی 10 رشـته فعالیـت نسـبت بـه دوره مـورد بررسـی افزایـش در تولیـد و رشـته فعالیـت کاهـش در تولیـد داشـته اند به طوریکـه رشـته فعالیت هـای سـایر کانـی غیرفلـزی، خـودرو و قطعــات و تجهیــزات برقــی بیشــترین ســهم را در افزایــش شــاخص تولیــد و رشــته فعالیت هــای کک و پالایـش و فلـزات پایـه بیشـترین سـهم را در کاهـش شـاخص تولیـد داشـته اند.

2-2 .شاخص فروش فعالیتهای صنعتی و معدنی:

رشــد دوازده ماهــه شــاخص فــروش شــرکت های صنعتــی بورســی نســبت بــه دوره مشــابه ســال قبــل 4.11 درصــد افزایــش داشــته اســت. ایــن امــر بــرای شــرکت های معدنــی 8.6 درصــد رشــد را نشــان میدهــد.
از بیـن 15 رشـته فعالیـت صنعتـی بورسـی، 9 رشـته فعالیـت افزایـش در شـاخص فـروش و 6 رشـته فعالیـت نسـبت به دوره مـورد بررسـی کاهـش در شـاخص فـروش داشـته اند. رشـته فعالیت هـای سـایر کانـی غیرفلـزی، تجهیـزات برقــی و کاشــی و ســرامیک بیشــترین ســهم را در افزایــش شــاخص فــروش نســبت بــه مــاه مشــابه ســال قبــل و رشـته فعالیت هـای کک و پالایـش و فلـزات پایـه بیشـترین سـهم را در کاهـش شـاخص فـروش داشـته اند.

بررسی ماهیت تورم در اقتصاد ایران

وقتی نرخ ارز در شش سال گذشته بیش از 15 برابر افزایش یافته و تولید داخلی به کالاهای واسطه‌ای، سرمایه‌ای و مواد اولیه وارداتی وابسته است و وقتی تغییرات نرخ ارز عامل تحریک‌کننده انتظارات تورمی است، همه اینها موجب افزایش هزینه‌های تولید شده و باعث شده تا قیمت کالاها حتی بیشتر از افزایش نرخ ارز افزایش یابد بنابراین تورم فشار هزینه در اقتصاد کشور در چند سال گذشته دست بالا داشته است. تورم ساختاری هم در کشور موضوعیت دارد. وجه غالب بازارهای ما بازارهای انحصاری است و بازار رقابت بسیار محدود است. بنابراین در ساختار انحصاری موجود قیمت‌گذاری‌های دلخواه در شرایط بی‌ثبات بسیار گسترده است. در انحصارات معمولا با تبانی و قدرت انحصاری قیمت تعیین می‌شود و این، آن قیمتی نیست که بتواند به تخصیص منابع علامت صحیح بدهد و مازاد رفاه را حداکثر کند. تضادهای توزیعی هم در ایران به عنوان عامل تقویت‌کننده پویایی‌های تورم در کشور موضوعیت دارد یعنی صاحبان کالا و خدمات سعی می‌کنند قیمت خود را بالا ببرند تا سهم نسبی خود از رفاه و درآمد و ثروت را افزایش دهند اما دیگران هم همین انگیزه را دارند و آنها هم همین رفتار را انجام می‌دهند اما ناهم‌زمانی و ناهماهنگی باعث می‌شود مردم تصور نکنند که این در بلندمدت رفاه آنها را بالا نمی‌برد بنابراین به طور ناهم‌زمان و ناهماهنگ قیمت‌های خود را بالا می‌برند. شاخص‌بندی هم در اقتصاد ما به عنوان عامل تقویت تورم موضوعیت دارد. یعنی یک قیمت کلیدی بالا می‌رود صاحبان کالاها هم به دنبال آن قیمت خود را بالا می‌برند، سطح قیمت‌ها که بالا رفت، صاحبان خدمات و نیروی کار هم قیمت خود را بالا می‌برند. رفتار این‌گونه هم در اقتصاد ما مشهود است.

بنابراین تورم فشار هزینه و تورم ساختاری در اقتصاد ما دست بالا دارند و تورم جاذبه تقاضا هم در جریان است اما بسیار محدود چون قدرت خرید مردم در سال‌های گذشته به شدت کاهش یافته و با این ترکیب نقدینگی و این ترکیب سپرده‌گذاران نقدینگی‌های افزایش‌یافته به طور متناسب در دست عامه مردم که تقاضاهای کل را شکل می‌دهند، قرار نمی‌گیرد و اساسا در فضای شوک‌درمانی نقدینگی، کسر بودجه، تورم، رشد پایین تولید و سرمایه‌گذاری همه معلول شوک قیمت‌های کلیدی مثل نرخ ارز است. بنابراین منحصرکردن علت تورم به رشد نقدینگی، دادن آدرس غلط به مخاطب است و اشارات سیاستی آن بسیار پرمخاطره خواهد بود. نکته مهمی که در اینجا باید به آن توجه کرد، این است که رابطه نقدینگی و تورم اخیرا پیچیده شده و در کشورهای پیشرفته هم که در پی بحران 2007 و فاجعه کرونا نقدینگی‌های خود را به شدت افزایش دادند، از این ناحیه با تورم مواجه نشدند چون وضعیت طوری بود که مردم و مصرف‌کنندگان قدرت خرید بیش از قبل پیدا نمی‌کردند.

تاثیر شوک های اقتصادی بر تورم:

نرخ ارز است که بالا می رود. اقتصاد ما نباید به نرخ ارز حساس باشد. آیا باید امروز برویم نرخ بهره را به 80 درصد برسانیم، خیر، کاملاً غلط است. باید لنگر اسمی ارز را از ذهن مردم برداریم، لازمه آن سیاست پولی پویاست. با سیاست استرلیزیشن کوتاه مدت باید تأثیر شوک های بیرونی را کاهش دهیم. می توان با سیاست های ریالی و فروش اوراق از حرکت پول به سمت ارز جلوگیری کرد و در کنترل بانک مرکزی نگه داشت. حرف ما این است که قیمت همه محصولات باید به شکل ریالی مشخص شود، برای این کار باید یک بازار داخلی ایجاد کنیم، پس از مشخص شدن قیمت دولت می تواند به روی آن هرچقدر که خواست یارانه بدهد.

برسی ماهیت تورم در اقتصاد ایران:

تورم در چند دهه اخیر در اقتصاد ایران به یک پدیده ماندگار تبدیل شده است. از نظر اندازه و شدت هم با کشورهای پیشرفته، شمال آفریقا و خاورمیانه قابل مقایسه نیست و کیفیت آن هم طوری است که بسیار نامتناسب عمل می کند و روز به روز تخصیص منابع را بدتر و توزیع درآمد را به زیان طبقات متوسط و پایین و عوامل مولد بدتر می کند و همه افق های تصمیم گیری اقتصادی را کوتاه کرده و موجب یاس و نااطمینانی جامعه و فرار سرمایه و مغزها شده است. همه دولت ها هم وعده تضعیف و ریشه کنی آن را داده اند اما همچنان در اقتصاد یکه تازی می کند و حتی در چند سال اخیر اقتصاد را به حالت و وضعیت قمار تبدیل کرده و مدام عده زیادی از قبل آن دسترنج و ثروت خود را می بازند و عده ای معدود هم از ناحیه آن سودهای بی حدو حصر به دست می آورند. طبیعی است که در تحلیل و تعلیل این متغیر مهم و پیچیده نمی توان به ساده انگاری و نگاه های تک ساحتی اکتفا کرد. ضمن اینکه دست های منفعت طلب صاحب قدرت هم سعی دارند در تحلیل مسائل اقتصادی به ویژه مسئله تورم آدرس های غلط بدهند و سیاست گذار و مردم را سردرگم کنند. ریشه یابی و تحلیل تورم در عین حال که قدری پیچیده است اما چارچوب و سیر تحلیل آن بسیار روشن است. در تاریخ اندیشه اقتصادی تورم معلول و نتیجه سه گروه از عوامل است. در واقع این سه گروه عوامل هستند که نوع تورم را تشخص می دهند.

بررسی اثر تورم بر رشد در اقتصاد ایران:

بررسی رابطه بین تورم و رشد اقتصادی برای تنظیم و هدایت سیاست‌های پولی دارای اهمیت است. در نظریه‌های اقتصادی و نتایج مطالعات تجربی صورت گرفته در کشورهای مختلف، در رابطه با چگونگی تأثیرپذیری رشد از تورم اتفاق نظر کلی وجود نداشته و به نتایج متناقضی (رابطه خطی مثبت/ منفی یا رابطه غیر خطی با یک یا دو آستانه) دست یافته‌اند. در این مطالعه سعی شده است ضمن تعیین مقادیر نرخ آستانه‌ای تورم در ارتباط با رشد اقتصادی ایران، به تبیین ماهیت تأثیرپذیری رشد از تورم و همچنین بررسی مکانیسم‌های انتقالی اثرات تورم بر رشد طی دوره زمانی 90-1340 پرداخته شود. نتایج مطالعه ضمن تأیید وجود اثرات آستانه‌ای، ماهیت غیرخطی رابطه رشد و تورم در اقتصاد ایران را تأیید کرده است، به‌طوری که اثر تورم بر رشد در نرخ‌های تورم‌ پایین‌تر از 8/9 درصد، مثبت، در نرخ‌های‌ تورم بین 8/9 و 3/27 درصد، منفی و در نرخ‌های تورم بالاتر از 3/27 درصد نه تنها اثر تورم بر رشد منفی است بلکه هزینه نهایی تورم نیز فزاینده است. براساس نتایج، افزایش نرخ تورم در اقتصاد ایران از طریق هر دو مکانیسم کاهش در سطح و کارایی سرمایه‌گذاری موجب کاهش رشد اقتصادی می‌شود. حداکثر نرخ تورم هدف در اقتصاد ایران برای تحرک بخشیدن به رشد اقتصادی می‌تواند 8/9 درصد باشد. بنابراین هر گونه افزایش در نرخ تورم فراتر از این سطح منجر به بی‌ثباتی اقتصادی، کاهش سطح و کارایی سرمایه‌گذاری و در نهایت کاهش رشد اقتصادی خواهد شد.

روش های تجاری سازی یافته های پژوهشی

مقدمه

با گذر از عصرهای کشاورزی و صنعتی و ورود به عصر اطلاعات و ارتباطات، محیط رقابتی شرکت‌ها و بنگاه‌های فعال در حوزه‌های مختلف نیز با تغییرات فراوانی مواجه شده است. امروزه نقش دانش، فناوری و مهارت‌های مرتبط با آن‌ها در دستیابی شرکت‌ها به مزیت‌های رقابتی بازار، از اهمیتی روزافزون برخوردار گردیده است. این مسئله  به گونه‌ای است که بسیاری از محققین و صاحب‌نظران از اصطلاح «اقتصاد مبتنی بر دانایی»، برای توضیح و تفسیر شرایط کنونی استفاده می‌نمایند.

با توجه به تغییرات سریع و پیشرفت‌های فناورانه که منجر به کاهش دوره عمر بسیاری از فناوری‌ها گردیده است، عدم توجه به فرآیند صحیح تبدیل یک ایده نوآورانه به فناوری و یا محصول مناسب و ورود آن به بازار، می‌تواند به یک شکست تجاری بزرگ بدل گردد. بدیهی است، تجاری‌سازی فناوری‌های توسعه یافته در مراکز تحقیق و توسعه شرکت‌ها و مؤسسات، یکی از حلقه‌های اصلی دستیابی به منفعت‌های مالی و در نتیجه بازگشت سرمایه‌گذاری‌های صورت گرفته است.  

تجاری‌سازی فناوری نقشی بسیار حیاتی در توسعه اقتصادی ایفاء می‌نماید. در واقع، تجاری‌سازی فناوری، فرآیند تبدیل ایده به یک کسب و کار و در نتیجه ایجاد شغل و تولید ثروت است و از همین رو موفقیت در تبدیل یک ایده ذهنی به محصول یا خدمت و ورود آن به بازار، در گرو اجرای دقیق و موفق فرآیند تجاری‌سازی خواهد بود.

منابع اولیه فناوری‌های جدید معمولاً دانشگاه‌ها، آزمایشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی دولتی و یا بخش‌های تحقیق و توسعه شرکت‌های خصوصی هستند که وظیفه تولید و توسعه دانش اولیه را بر عهده دارند. در ادامه، تأثیرگذاری اجتماعی و اقتصادی دانش توسعه یافته، منوط به ایجاد ارزش افزوده از طریق فرآیند تجاری‌سازی بوده که در این مسیر، ترکیب نوآوری با توسعه کسب و کار منجر به ظهور یک ساختار تولیدی مبتنی بر فناوری، ایجاد شغل و در نهایت کسب ثروت از طریق ورود محصول یا خدمت به بازار خواهد شد.

به اعتقاد کارشناسان، فرآیند کشف، ابداع و نوآوری، در بر دارنده نوعی تکرار بوده که از طریق اجرای متناوب مراحل آزمایش، خطا، یادگیری و تصحیح، به سرانجام خواهد رسید. با این حال، فرآیند پیچیده تجاری‌سازی ابداعات فوق‌الذکر را می‌توان در پنج گام اصلی فرصت، حفاظت، طرح کسب و کار و برنامه تجاری‌سازی، تیمسازی و تأمین سرمایه و اجرای طرح و توسعه محصول دسته‎بندی نمود.

یکی دیگر از موضوعات مهم پیش روی دانشگاه‌ها، عدم انگیزه پژوهشگران برای افشای اختراعات خود و مشارکت در توسعه بیشتر آنها از طریق توافق در واگذاری امتیاز است. زیرا همواره این نگرانی وجود دارد که بخش‌هایی از طرح‌های پژوهشی و دستاوردهای آنها بدون رعایت حقوق مالکیت معنوی به یغما رود. عدم اطمینان از حفاظت کامل حقوق مالکیت فکری در بخش صنعت نیز مانعی مهم برای انگیزش فعالان آن در بهره‌گیری از نوآوری‌های حاصل از پژوهش‌های دانشگاهی است. تفاوت‌های صنعت و دانشگاه و فعالان آنها نیز مورد توجه برخی پژوهشگران قرار گرفته است. در میان تفاوت‌های بین صنعت و دانشگاه می‌توان به تفاوت‌های موجود در اهداف دو طرف، طولانی بودن زمان پژوهش‌های دانشگاهی، تفاوت در نکات مورد تأکید و در نتیجه سؤالات پژوهشی متفاوت اشاره کرد. یافته‌های پژوهشی در موارد گوناگون بر نیاز به مدیریت تفاوت‌های اجتناب‌ناپذیر فرهنگی بین دانشگاهیان و فعالان صنعت تأکید دارند. براساس برخی از پژوهش‌ها می‌توان موضوعات فرهنگی اصلی بارز شده را در قالب تفاوت در اولویت‌ها و مقیاس‌های زمانی دانشگاه و صنعت مدنظر قرار داد. ضمن اینکه تفاوت انگیزه‌های افراد در دانشگاه و بخش کسب و کار یکی دیگر از عوامل مهم و درخور توجه است. برای مثال تحقیقات حاکی از آنند که پژوهشگران دانشگاهی پول را به مثابه ابزاری برای پیشرفت علمی در نظر نمی‌گیرند، در حالیکه صاحبان کسب و کار به پول به منزله هدف نگریسته و علم را فقط ابزاری برای رسیدن به آن هدف می‌دانند. انگیزه اولیه دانشمندان دانشگاهی شناخته شدن در مجامع علمی از طریق انتشار نتایج پژوهش‌های آنها در مجلات علمی، ارائه در کنفرانس‌های معتبر و کسب امتیازات پژوهشی است. البته ممکن است توسط منافع مالی نیز برانگیخته شوند. در حالی که انگیزه فعالیت‌ها و تلاش‌های شرکت‌ها و کارآفرینان نسبتاً واضح است. آنها به دنبال تجاری‌سازی فناوری‌های مبتنی بر دانش برای دستیابی به منافع مالی بیشترند. در این راستا پلوا (۲۰۰۰) در مقاله‌های به دنبال یافتن پاسخ این دو سؤال است که چه منافعی دانشگاه‌ها و سازمان‌ها را برای درگیر شدن در روابط صنعت و دانشگاه برانگیخته می‌شوند؟ براساس نتایج این تحقیق مشاهده شد که هر یک از طرفین صنعت و دانشگاه به دنبال انواع متفاوتی از منافع هستند؛ به عبارت دیگر، از دیدگاه دانشگاهیان صنایع فقط به دنبال سود، بهره‌وری تولید، توسعه محصول و نظاریر آنند. در حالی‌که فرهنگ حاکم بر دانشگاه بسیار متفاوت است در واقع دانشگاهیان همیشه با پول برانگیخته نمی‌شوند بلکه گاهی صرفاً به لحاظ شوق و علاقه شدید به کار برانگیخته می‌شوند. فقدان درک کافی دو طرف از فرهنگ یکدیگر وجود اهداف متعارض بین آنها ممکن است مانع از توسعه روابط مناسب و اثربخش شود، به ویژه اینکه بین تمایل دانشگاهیان به انتشار یافته‌های جدید علمی و تمایل صنعت به استفاده تجاری از دانش جدید تعارض شدیدی وجود دارد. این روابط نشانگر تفاوت‌های فرهنگی در این دو دنیاست در سیستم ارزشی دانشگاه، به نظر می‌رسد که تغییر سه خصیصه بسیار دشوار می‌باشد. انگیزه “انتشار یا نابودی”، رابطه مبهم پژوهشگران با پول و ماهیت “غیرجذاب” پژوهش‌های دانشگاهی.

فرایند تجاری سازی و بازاریابی در فناوری ها

فناوری را می توان مجموعه ای از آگاهی ها، دانش ها، فنون، مهارت ها، تجربیات و ساماندهی‌هایی دانست که برای تولید، تجاری سازی و بهره مندی از کالاها و خدماتی که نیازهای اقتصادی را تامین می کنند، مورد استفاده قرار داد. تکنولوژی های نوین همچون بیوتکنولوژی، نانوتکنولوژی و هوش مصنوعی از جمله فناوری های نوینی بشمار می آیند که نقشی محوری در بسیاری از برنامه های تولید و توسعه را در سرتاسر جهان و در عرصه های مختلف علم و صنعت به عهده گرفته اند. باوجود اینکه تحقیقات در زمینه های مختلف تکنولوژی های نوین و تولیدات علمی مرتبط با آن ها در سطح وسیعی در کشور ما در حال انجام است با این حال این فناوری ها تاکنون نتوانسته اند جایگاه مناسب خود را در تولید ثروت و توسعه اقتصادی کشور پیدا کنند. عدم توجه کافی به فرایند تجاری سازی و بازاریابی در زمینه فناوری ها را می توان مهمترین عامل در کمبود نقش این فناوری ها در توسعه اقتصادی کشور معرفی کرد. در این نوشته سعی شده بطور مختصر مفاهیم و مراحل تجاری سازی و بازار یابی فناوری ها بیان شود.

مفهوم تجاری سازی و بازاریابی فناوری

تجاری سازی و بازاریابی نتایج تحقیقات، فرآیندی است که دانش تولید شده در دانشگاه ها و سازمان های تحقیقاتی را به محصولات قابل عرضه در بازار یا فرآیندهای صنعتی تبدیل می کند. چنین فرآیندی مستلزم همکاری و تعامل جدی مراکز آموزش عالی و سازمان های تحقیقاتی، شرکت های صنعتی، سازمان های مالی و سرمایه گذاری، کارآفرینان و پژوهشگران می باشد. بطور کلی مراکز تولیدی و تجاری تنها درصورتی حاضرند بودجه های هنگفتی برای تحقیق صرف کنند و یا این بودجه ها را در اختیار دانشگاه ها و مؤسسات تحقیقاتی قرار دهند که یافته های پژوهشی قابلیت تجاری شدن را داشته باشند و یا به زبان ساده تر فناوری ایجاد شده قابلیت استفاده در صنعت را با کارایی و کیفیت بیشتر داشته باشند. تجاری سازی موفق فناوری نیاز به تقاضای کافی، برتری بالقوه فناوری برای پاسخگویی به آن تقاضا و یک سرمایه گذار کار آفرین (فرد یا شرکت) با منابع و توانمندی های مدیریتی و بازاریابی مناسب برای تحویل محصول نهایی به بازار می باشد.

چالش های تجاری سازی

یافته ها و نتایج تحقیقاتی تا هنگامی که در عرصه عمل استقرار نیابند و عواید آنها نصیب جامعه نشود نه تنها منشاء ثروت آفرینی نیستند بلکه باعث به هدر رفتن منابع مختلف و همچنین ایجاد مشکلات برای جامعه خواهد شد. این موضوع و برخی از عوامل دیگر منجر به آن شده که موضوع تجاری سازی دستاوردهای تحقیقاتی به شدت از سوی محافل علمی و تحقیقاتی مورد توجه قرار گیرد به گونه ای که امروزه تجاری سازی به یکی از ارکان مهم در فرایند نوآوری تبدیل گردیده است. از اینرو تجاری سازی در دستور کار بسیاری از سازمان ها و مراکز تحقیقاتی قرار دارد اما علی رغم پذیرش این موضوع و توجه خاص به آن، شواهد متعدد از سراسر دنیا حاکی از آن است که هر چند تعداد کثیری از تحقیقات توسعه فناوری از نظر تکنیکی موفق بوده اند اما تنها درصد اندکی از آنها در زمینه تجاری سازی به موفقیت دست یافته اند که این امر نشان دهنده پیچیدگی فرایند تجاری سازی می باشد. در سال های اخیر با توجه به رکود جهانی حاکم بر بازار کالا و خدمات، موسسات تحقیقاتی در سراسر جهان با چالش های متعدد راهبردی از قبیل: تنگناهای تامین مالی، رقابت شدید تر در عرصه جهانی، و تقاضاهای روزافزون مشتریان و حامیان مالی روبرو هستند. برای موفقیت در برخورد با این چالش ها، این موسسات باید با بازنگری در نقش و راهبرد خود، تمرکز عمیق بر فعالیت های پژوهشی و ایجاد تغییرات واقعی در سازماندهی، فرایند عملیاتی و نظام های تشویقی و تجاری سازی فناوری را فراهم کنند. شرکت های دانش بنیان با تغییرات و تحولات نوظهوری در محیط های اقتصادی، اجتماعی، فناوری، فرهنگی و سیاسی مواجه هستند. از آنجا که امروزه شرکت های دانش بنیان به عنوان کارخانه تبدیل دانش به کالا / خدمات فعالیت دارند، ضروری است تا ضمن آشنایی با ساختار سازمانی، منابع مادی و انسانی و نیازمندی های این شرکت ها، چالش های فراروی این شرکت ها شناسایی شود و با رفع یا کاهش اثر چالش های شناسایی شده، به ترسیم نقشه جامع و راهبردی و ترسیم مسیر توسعه آنان در قالب اصول عملکردی اقدام شود.

در پژوهش صورت گرفته در سال 2004 بر روی تجاری سازی تکنولوژی های کشاورزی مشخص گردید ایجاد ارزش ( ساسی ترین چالش در معرفی هر تکنولوژی جدید ایجاد ارزش برای مشتری است.) بدست آوردن مشتری / پذیرش مشتری (درک مشتریان همیشه بعنوان یکی از ابعاد کلیدی موفقیت در تجاری سازی محصولات کشاورزی بوده است اما بدست آوردن مشتری / پذیرش مشتری تمرکز گسترده ای دارد). دسترسی به بازار سرمایه (بطور کلی نوآوری تکنولوژیکی مستلزم هزینه سرمایه، و سرمایه گذاری بالاست و در نتیجه دسترسی به بازارهای سرمایه / مالی برای موفقیت کشف و تجاری سازی تکنولوژی جدید ضروری است). گرفتن ارزش / اشتراک گذاری چهارمین چالش، تجاری ساری تکنولوژی کشاورزی گرفتن ارزش است. تکنولوژی جدید برای کاربر ارزش ایجاد می کند. اگر ارائه کننده تکنولوژی مکانیسمی برای گرفتن برخی از آن ارزشها نداشته باشد تجاری سازی تکنولوژی غیر محتمل خواهد بود. محافظت از مالکیت فکری (یکی از رویکردهای متداول به گرفتن ارزش تکنولوژی جدید، محافظت از تکنولوژی در برابر آنالوگها و تامین کنندگان رقیب از طریق مالکیت فکری است)، استراتژی نوآوری (آخرین چالش تجاری سازی تکنولوژی، فرایند تصمیم گیری برای هزینه هایی تحقیق و توسعه و بودجه بندی تجاری سازی است). مور چالش هایی را که شرکتها در تجاری سازی تکنولوژی های جدید با آن روبرو هستند مشخص کرد. تمرکز بر روی انتخاب بخش اولیه بازار برای هدف و چگونگی تغییر رویکرد بازاریابی اولیه که منجر به موفقیت گردد با پذیرندگان اولیه محصول بطوریکه مشتریان اصلی نیز تکنولوژی را بپذیرند (اسلاتر و مور ،2006)

دو مشکل اساسی تجاری سازی که جوامع اکادمیک و تجاری با آن روبرو هستند:

1) توانایی جامعه آکادامیک برای تغییر فرهنگ دانشمندان به تجاری سازی تکنولوژی.

2) توانایی جامعه تجاری برای برقراری ارتباط موفق با دانشمندان(اسکانلن و لیبرمن ،2007).

نتایج مصاحبه از نوآوران در خصوص تجاری سازی نشان داد دو مانع بطور غیرمستقیم بعنوان مهمترین عوامل شکست و موانع تجاری سازی وجود دارد، فقدان امکانات مالی / پشتیبانی و پرسنل متخصص، بویژه پرسنل مورد استفاده برای فروش و ترفیع محصولات نوآوری (دانش فنی خوب مورد نیاز است). پژوهش صورت گرفته در آمریکا در خصوص چالش های تجاری سازی نانو کربن نشان داد چالش هایی که این صنعت با آنها مواجه است بدواً مشکلات فنی مانند انحلال، پراکندگی، تصفیه و مرتب سازی وجود دارد که مانع استفاده کامل کامپوزیت ها از خواص نانو لوله های کربن می شود حل این موضوعات به تحقیق و توسعه بیشتری نیاز دارد. با این وجود موانع تجاری سازی دیگری وجود دارد که دولت فدرال و ایالتی می تواند برای کاستن این چالش ها کمک کند: هزینه های بالای مربوط به تجهیزات، کمبود دانش در مورد سلامت محیط، ایمنی، فقدان ارزیابی ریسک یا ارزیابی چرخه عمر، فقدان استانداردها، نیاز به کارگران بخوبی آموزش دیده، موضوع ثبت اختراع در اداره ثبت اختراع و تجارت آمریکا. فقدان زمان لازم، نبود علاقه کافی به تجاری سازی، مشکلات مالی، تضادهای تحقیق محیطی، ریسک اقتصادی، تجاری سازی منجر به تعارض علایق، مشکلات مربوط به مسائل اجرایی، فقدان دانش تجاری سازی، ناسازگاری با اخلاقیات علمی و مشکلات مرتبط با حقوق مالکیت از جمله چالش هایی هستند که مانع بهره برداری تجاری از تحقیقات می گردند. در ایران نیز پژوهش هایی در همین راستا صورت گرفته است. نصیری در سال 2014 سیاست، مقررات و مدیریت را بعنوان مهمترین مسائل تاثیرگذار برای موفقیت تجاری سازی در نظر گرفت. شرکت ها با چالش های تجاری سازی عمده ای مواجه هستند: 1) انتخاب استراتژی ساده در شرایط عدم اطمینان، 2) درک منافع نوآوری از دیدگاه مشتریان، 3) ایجاد اعتبار، 4) جلب پشتیبانی سهامداران و محیط زیست، 5) غلبه بر موانع پذیرش، 6) فروش. همچنین در پژوهش صورت گرفته بمنظور شناسایی چالش های تجاری سازی تکنولوژی توزیع کلید کوانتومی در سال 2015، چالش های زیر شناسایی گردید: 1) اندازه بازار 2) توسعه زنجیره ی تامین 3) اعتبار تکنولوژی 4) در دسترس / صلاحیت دسترسی به زیرساخت های تکنولوژی جدید 5) قابلیت ارائه خدمات پس از فروش (بالاخص بروزرسانی و نگهداری محصول). خلیل زاده نیز با بررسی چالش ها و موانع تجاری سازی، هفت عامل را بعنوان چالش اصلی تجاری سازی تکنولوژی شناسایی نمود شامل ضعف در فرآیند تجاری سازی، چالش های محیط تجاری، ضعف ساختار سازمانی، ناکارآمدی مدیریت پروژه، همکاری غیر موثر بخش های غیر دولتی، شکست همکاری با سهامداران، تعارض رفتارهای سیاسی. بر طبق نظر رنگاناتان، یاسین، پرومال، طاهیر و چلواریان یکی از مشکلات اصلی تجاری سازی نتایج تحقیق و توسعه، عدم مهارت کارآفرینی است. این موضوع نیز توسط ژائو در سال 2004 تائید شد. او بیان کرد سازمان ها برای تجاری سازی موفق محصولات نوآوری، نیاز به ترکیب مهارت های علمی، مهندسی، کارآفرینی و مدیریتی دارند. پژوهشی در خصوص موانع تجاری سازی تکنولوژی انرژی های تجدید پذیر در فرانسه انجام شد با وجود این حقیقت که عوامل گوناگون هستند آنها را بر حسب سرفصل های زیر طبقه بندی کرده است: ویژگی شرکت، محور بازار، سیاست. و برخی از چالش هایی که امروزه شرکت های آمریکایی با آن روبرو هستند مالی، فنی، رقابتی و سازمانی است.

تعطیلی شنبه ها در کشور

سرانجام پس از فراز و نشیب‌های فراوان، طرح تعطیلی شنبه ها و کاهش ساعت کار اداری از ۴۴ ساعت به ۴۰ ساعت در هفته، در کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی تصویب شد.

به گزارش خبرنگاران، حدود ۱۵ سال پیش بود عمده کشورهای اسلامی و ممالک حوزه خلیج فارس برای جبران زیان اقتصادی و علمی و بهره‌مندی بیشتر از تعاملات بین‌المللی و فرامنطقه‌ای، در اقدامی واحد و مشترک، روزهای تعطیلات پایان هفته خود را از «پنجشنبه و جمعه» به «جمعه و شنبه» تغییر دادند، تا با تعاملات و مراودات بین‌المللی و منطقه‌ای هماهنگ شوند. تصمیمی که با وجود تبادلات نفتی و تجاری و حتی وارداتی این کشورها از کشورهای غربی به نظر درست می‌رسید و همراهی مردم را هم به دنبال داشت.

حالا پس از تعیین تکلیف تغییر نکردن ساعت تابستانه و زمستانه از ابتدای سال جاری، کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی در جلسه اخیر خود با حضور معاون سازمان اداری و استخدامی کشور، نمایندگانی از سازمان برنامه و بودجه، دیوان محاسبات و مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، با کاهش ساعت کار اداری از ۴۴ ساعت به ۴۰ ساعت در هفته و تعطیلی روز شنبه موافقت کرده است.

 

پیشنهاد دولت در لایحه ارائه شده ۴۲.۵ ساعت کار در هفته بود و در قانون فعلی ۴۴ ساعت است که کمیسیون اجتماعی تصویب کرد هر هفته ۴۰ ساعت و در هر روز هشت ساعت کار باشد که از ساعت هفت صبح تا ۱۵ خواهد بود.

محسن پیرهادی، عضو هیئت رئیسه مجلس و یکی از طراحان مسئله تطبیق و تنظیم تعطیلات پایان هفته در این رابطه گفته است: ساماندهی تعطیلات پایان هفته موجب تنظیم بیشتر با بازارهای جهانی و منطقه‌ای، جلوگیری از فرصت‌سوزی تجاری و خسران کشور در این حوزه خواهد شد.

وی معتقد است: یک روز تعطیل که جمعه باشد به‌واسطه مسائل دینی، اجتناب‌ناپذیر و صحیح است، اما تغییر تعطیلی از پنجشنبه به شنبه، هیچ منع شرعی و قانونی ندارد و صرفاً نیاز به یک عزم و اصلاح دارد.

وی این را هم گفته که تأکید دولت بر تعطیلی سراسری پنجشنبه‌ها، به دلیل نیمه‌تعطیل بودن قاطبه ادارات دولتی در این روز در کنار تعطیلی روز جمعه سبب بروز نگرانی‌هایی در میان فعالان اقتصادی شده است، چرا که منجر به افزایش شمار روزهای مسکوت در تعاملات و مراودات بین‌المللی و منطقه‌ای از سه روز به چهار روز می‌شود

نماینده مردم لنجان و عضو کمیسیون اجتماعی مجلس در رابطه با کمتر شدن ساعات کاری در طول هفته در حدود چهار ساعت کاری، تصریح کرد: این موضوع قابل توجیه است، چرا که امروز کارمندان دولت در ظاهر هشت ساعت در محل کار حضور دارند اما بررسی‌ها نشان می‌دهد ساعت کار واقعی و مفید در برخی ادارات و سازمان‌ها زیر یک ساعت است.

به گفته وی، سرجمع با اعمال قانون جدید، یک کارمند در روز کمتر از یک ساعت کاهش ساعت کاری دارد که وجود بازدهی پایین برخی کارکنان و دستگاه‌ها همچنین مصرف انرژی و صرفه‌جویی، اعمال تعطیلی بیشتر هیچ آسیبی به راندمان کار نخواهد زد.

تعطیلی شنبه‌ها تصمیم درستی است
حسین رجایی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس‌ در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، درباره تعطیلی روزهای شنبه اظهار کرد: یکی از مهم‌ترین دلایل طرح تعطیلی روزهای شنبه، به دلیل بهبود ارتباطات و تبادلات بین‌المللی به‌ویژه در عرصه اقتصادی و تجاری است.

وی افزود: در کشور ایران پنجشنبه و جمعه روزهای تعطیل هفته است؛ در کشورهای خاورمیانه و حاشیه خلیج فارس روز جمعه و شنبه تعطیل است و عمده کشورهای اروپایی شنبه و یکشنبه تعطیل هستند.

عضو کمیسیون اجتماعی مجلس با بیان اینکه در کشور ما تعطیلات به‌ویژه برای شهرهای بزرگ از چهارشنبه عصر و پس از پایان ساعت کاری اداری آغاز می‌شود، افزود: در این زمان علاوه بر تعطیلی ایران در روز پنجشنبه، کشورهای خلیج فارس جمعه و شنبه و کشورهای غربی و شرقی شنبه و یکشنبه تعطیل هستند؛ با وجود این در طول هفته می‌توانستیم فقط سه روز با دیگر کشورها در حوزه تبادلات اقتصادی و ارتباطات سیاسی و تجاری ارتباط بگیریم.

به گفته وی، اگر فردی کار بانکی، اداری و مالی داشته باشد روزهای تعطیل در ایران نمی‌تواند کاری از پیش ببرد اما همان روزها، در کشورهای عربی تعطیل نیستند.

رجایی تاکید کرد: با اجرای این طرح در اولین گام با کشورهای منطقه و حاشیه خلیج فارس همراه می‌شویم. همچنین فاصله ما با دیگر کشورها و با تعطیلاتشان کمتر می‌شود. در این صورت خواهیم توانست حداقل یک روز به مراودات بین‌المللی در بخش‌های مختلف اضافه کنیم.

وی با اشاره به اینکه طرح تعطیلی روزهای شنبه موافقان و مخالفان جدی در مجلس یازدهم دارد، اظهار کرد: نظر اعضای کمیسیون اجتماعی مجلس برای تعطیلی شنبه‌ها بنابر همین دلایلی که عنوان شد، مثبت است.