تیپ شناسی
یکی از بحثهای مهم در شناسایی مشتری، شخصیت شناسی و تیپ شناسی است. شخصیت، به معنی مجموعه رفتارهای مشاهده شده و مشاهده نشده افراد است که باعث تفکیک و تمایز بین آنها میشود. از نظر روانشناسان، شخصیت هر فرد، مفهوم پویا و ساختاریافتهای است که بیانگر رشد و تکامل سیستمهای روانی او است. بنابراین همه افراد، خریداران، فروشندهها، مشتریان و … دارای شخصیت هستند و هر کدام به نوعی عمل میکنند که باعث تمایز بین آنها و دیگران میشود و باعث میشود رفتار فرد در یک موقعیت فرضی، قابل پیشبینی شود.
در این مقاله دو روش شخصیت شناسی MBTI و انیاگرام را مورد بحث قرار می دهیم.
به عنوان یک تیپ شناسی شخصیتی، اینیاگرام تعریف کننده 9 نوع شخصیت است که توسط نقاطی از یک شکل هندسی پیرامونی ارتباط بین انواع شخصیت روانی افراد را نشان میدهد در عوض مدل میرز-بریگز یا همون MBTI مدلی است که ۱۶ تیپ شخصیتی دارد و اصلا کار با ذات فرد ندارد، بلکه فقط ۱۶ خصوصیت فرد رو مشخص کرده و از همه مهمتر در این مدل راه رشدی برای فرد مشخص نشده است.
تیپهای شخصیتی MBTI:
تیپ های شخصیت مایرز و بریگز “MBTI “براساس تئوری تیپ شناسی کارل یونگ پایه ریزی شده و در طی حدود پنجاه سال تحقیق و توسعه امروز به عنوان ابزاری مؤثر برای تعیین تناسب شغل با شاغل، تیم سازی، آسیب شناسی منابع انسانی، توسعه فردی و توسعه ارتباطات مدیران و کارشناسان مورد استفاده قرار می گیرد. این روش در جنگ جهانی دوم برای گروه بندی سربازان به کار برده شد و از آن زمان تا کنون تکامل زیادی پیدا کرده است. به طوریکه اکنون در شرکت ها و سازمان ها سالانه حدود 5 میلیون نفر از این تست استفاده می کنند. به دلیل برخورداری از پشتوانه تحقیقات پنجاه ساله برروی 5 میلیون نفر و ویژگی هایی چون ارزش گذاری نکردن افراد و توجه به تفاوت های آنها به عنوان مزیت و روایی بیش از 80 درصدی آن، معتبرترین ابزار سنجش توانایی ها، گرایشها، مدلهای تصمیم گیری، اقدام و ارتباط است.
مایرز و بریگز بعد از مطالعات گسترده در باب شخصیت به چهار فاکتور اصلی شخصیتی رسیدند که میتوانند در کنار هم یک کد چهارحرفی را ایجاد کنند و بدین ترتیب ۱۶ تیپ شخصیتی به دست میآید:
- درونگرا (I) یا برونگرا (E): نحوه جذب انرژی؛ در تنهایی یا در جمع؟
- شهودی (N) یا حسی (S): نحوه دریافت یا بیان اطلاعات؛ کلینگر یا جزئینگر؟
- فکری (T) یا احساسی (F): نحوه تصمیمگیری؛ تصمیمگیری نهایی با منطق یا احساس؟
- منظم (J) یا منعطف (P): نحوه ساماندهی مکان و زمان؛ تمایل به نظم و چهارچوب یا آزادی و انعطاف در برنامهها؟
تئوری انیاگرام :
یا تیپ های نه گانه (دز شکل فعلی آن) در واقع ترکیبی از عرفان شرقی و روانشناسی مدرن است .هدف جورجیوف از تحقیق در این زمینه شناخت ابعاد شخصیت انسان و ارائه راهکار برای رشد و خود آگاهی بیشتر انسان بوده است .زیرا جورجیوف بر این باور بود که تا انسان خود را به درستی نشناسد، قادر به کمک به خود و نیز کمک به دیگران نخواهد بود. او انسانها را به نه تیپ شخصیتی تقسیم می کند که هر تیپ دارای نقاط قوت و ضعف خاص خود می باشد. شخصیت افراد مختلف طبق نظریه ی روانشناسی گورجیوف به ۹ دسته یا تیپ تقسیم میشود که از آن ها به عنوان تیپ های شخصیتی یاد میشود. طبیعی است که بخشی کوچک از شخصیتتان را در هر کدام از ۹ تیپ بیابید ، ولی یکی از آنها بیشتر از بقیه به شما نزدیک است. به این تیپ، تیپ اصلی شخصیت شما گفته می شود.
۱-تیپ کمالگرا:
اشخاص کمال گرا ملاک های خیلی خیلی بالایی را برای موفقیت در نظر می گیرند و درصورتی که به آن اهداف بلندپروازانه نرسند، خودشان را شکست خورده میدانند .
۲-تیپ مهرطلب یا کمک کننده:
این اشخاص احتیاج به محبّت و توجه دارند. قادر به “نه” گفتن، نیستند، زیرا از طرد شدن ترس دارند. افرادی وابسته و متکی به دیگرانند. حرمت ذات پایینی دارند و همواره به دنبال تائید و تحسین دیگرانند.
۳- تیپ شخصیت موفقیت طلب:
به دنبال موفقیت هستند ،اعتماد به نفس بالائی دارند،هدف گرا و کاردانند،توان بالائی در روابط اجتماعی دارند،می توانند دروغگو باشند ،بی احساس باشند زیادی پر کار و کم حوصله باشند و می ترسند که اگر موفق نباشند بیهوده و بی ارزشند.
۴-تیپ رمانتیک محزون یا هنرمند:
این اشخاص، خواستار اموری هستند که دردسترس نیست. آن چه دردسترس است، برایش بیارزش است و آن چه را بدست آوردنش سخت است می خواهند. بسیار احساسی و زودرنج هستند.
۵-تیپ کنجکاو:
این افراد بسیار در خود فرو رفته یا درونگرا هستند (از بودن در جمع لذت نمی برند و اجتماع گریزند) .قادر به ابراز احساسات خود نیستند و معمولا تمایل کمی برای ازدواج دارند
۶-تیپ وفاخو، وفاجو و شکاک:
این افراد به همه چیز سوء ظن دارند. افرادی محتاط هستند. می خواهند بدانند که در ذهن دیگران راجع به آنها چه می گذرد. نگران خیانت و بی وفایی دیگرانند.
۷: تیپ ماجراجو وتنوعطلب:
این تیپ برونگرا، خوش بین، با استعداد، و با انگیزه هستند. آنها صبور، جسور و عملگرا هستند اما استعدادهای آنها میتواند به هرز رود، بیش از حد پراکنده شده و نامنظم شوند. این افراد مرتب بدنبال تجربههای جدید و جالب هستند.

۸-تیپ چالشگر یا قدرت طلب:
این تیپ مبدل به یک قهرمان،سخاوتمند و الهام بخش می شوند بر استعدادها و اهداف ارزشمند خود تمرکز می کنند، قدردان، شاد و راضی هستند. این افراد به دنبال قدرت و تسلط بر دیگران هستند . دوست دارند مدیر و رهبر باشند و دستور بدهند.
۹-تیپ صلح طلب و میانجی:
این افراد دنبال آرامش و صلح و آشتی با دیگرانند. همواره میخواهند بین دیگران میانجی شوند تا بین آنها آشتی بر قرار کنند. افرادی انطباق پذیر و تابع هستند.از درگیری و خشونت پرهیز می کنند.

مزایای انیاگرام نسبت به مدل MBTI :
- نگاه به افراد به این شکل است که همه انسانند و ویژگیهای مشترک دارند. اما بعضیها بعضی ویژگیهایشان کمی پررنگتر است و طبق آن ذاتشناسی و رفتارشناسی میکند.
- حتی نحوه ارتباط هر تیپ با سایر تیپها اعم از کار تیمی تا ازدواج و… مشخص میشود.
- ذاتشناسی (یعنی با شناخت فرد تقریبا به تمام ویژگیها پی خواهیم برد).
- دیدگاه صفر و صد ندارد.
- به شدت جامعتر است.
- پیشبینی راه رشد.
- شناخت سریعتر.