تیپ شناسی
20 مهر
مقالات

تیپ شناسی

یکی از بحث‌های مهم در شناسایی مشتری، شخصیت شناسی و تیپ شناسی است. شخصیت، به معنی مجموعه رفتارهای مشاهده شده و مشاهده نشده افراد است که باعث تفکیک و تمایز بین آن‌ها می‌شود. از نظر روان‌شناسان، شخصیت هر فرد، مفهوم پویا و ساختاریافته‌ای است که بیانگر رشد و تکامل سیستم‌های روانی او است. بنابراین همه افراد، خریداران، فروشنده‌ها، مشتریان و … دارای شخصیت هستند و هر کدام به نوعی عمل می‌کنند که باعث تمایز بین آن‌ها و دیگران می‌شود و باعث می‌شود رفتار فرد در یک موقعیت فرضی، قابل پیش‌بینی شود.

در این مقاله دو روش شخصیت شناسی MBTI و انیاگرام را مورد بحث قرار می دهیم.

به عنوان یک تیپ شناسی شخصیتی، اینیاگرام تعریف کننده 9 نوع شخصیت است که توسط نقاطی از یک شکل هندسی پیرامونی ارتباط بین انواع شخصیت روانی افراد را نشان می‌دهد در عوض  مدل میرز-بریگز یا همون MBTI مدلی است که ۱۶ تیپ شخصیتی دارد و اصلا کار با ذات فرد ندارد، بلکه فقط ۱۶ خصوصیت فرد رو مشخص کرده و از همه مهم‌تر در این مدل راه رشدی برای فرد مشخص نشده است.

تیپ‌های شخصیتی MBTI:

تیپ های شخصیت مایرز و بریگز “MBTI “براساس تئوری تیپ شناسی کارل یونگ پایه ریزی شده و در طی حدود پنجاه سال تحقیق و توسعه امروز به عنوان ابزاری مؤثر برای تعیین تناسب شغل با شاغل، تیم سازی، آسیب شناسی منابع انسانی، توسعه فردی و توسعه ارتباطات مدیران و کارشناسان مورد استفاده قرار می گیرد. این روش در جنگ جهانی دوم برای گروه بندی سربازان به کار برده شد و از آن زمان تا کنون تکامل زیادی پیدا کرده است. به طوریکه اکنون در شرکت ها و سازمان ها سالانه حدود 5 میلیون نفر از این تست استفاده می کنند. به دلیل برخورداری از پشتوانه تحقیقات پنجاه ساله برروی 5 میلیون نفر و ویژگی هایی چون ارزش گذاری نکردن افراد و توجه به تفاوت های آنها به عنوان مزیت و روایی بیش از 80 درصدی آن، معتبرترین ابزار سنجش توانایی ها، گرایشها، مدلهای تصمیم گیری، اقدام و ارتباط است.

مایرز و بریگز بعد از مطالعات گسترده در باب شخصیت به چهار فاکتور اصلی شخصیتی رسیدند که می‌توانند در کنار هم یک کد چهارحرفی را ایجاد کنند و بدین ترتیب ۱۶ تیپ شخصیتی به دست می‌آید:

  • درون‌گرا (I) یا برون‌گرا (E): نحوه جذب انرژی؛ در تنهایی یا در جمع؟
  • شهودی (N) یا حسی (S): نحوه دریافت یا بیان اطلاعات؛ کلی‌نگر یا جزئی‌نگر؟
  • فکری (T) یا احساسی (F): نحوه تصمیم‌گیری؛ تصمیم‌گیری نهایی با منطق یا احساس؟
  • منظم (J) یا منعطف (P): نحوه ساماندهی مکان و زمان؛ تمایل به نظم و چهارچوب یا آزادی و انعطاف در برنامه‌ها؟

تئوری انیاگرام :

یا تیپ های نه گانه (دز شکل فعلی آن) در واقع ترکیبی از عرفان شرقی و روانشناسی مدرن است .هدف جورجیوف از تحقیق در این زمینه شناخت ابعاد شخصیت انسان و ارائه راهکار برای رشد و خود آگاهی بیشتر انسان بوده است .زیرا جورجیوف بر این باور بود که تا انسان خود را به درستی نشناسد، قادر به کمک به خود و نیز کمک به دیگران نخواهد بود. او انسانها را به نه تیپ شخصیتی تقسیم می کند که هر تیپ دارای نقاط قوت و ضعف خاص خود می باشد. شخصیت افراد مختلف طبق نظریه ی روانشناسی گورجیوف به ۹ دسته یا تیپ تقسیم میشود که از آن ها به عنوان تیپ های شخصیتی یاد میشود. طبیعی است که بخشی کوچک از شخصیتتان را در هر کدام از ۹ تیپ بیابید ، ولی یکی از آنها بیشتر از بقیه به شما نزدیک است. به این تیپ، تیپ اصلی شخصیت شما گفته می شود.

این ۹ تیپ شخصیتی به سه مثلث مغز ، دل ، اراده تقسیم میشوند. برای سه تیپ عنصر مغز ، برای سه تیپ عنصر دل و برای سه تیپ عنصر اراده مهم است که هر کدام از این تیپ ها یا به طور افراطی آن عنصر تعیین کننده را دارند یا به طور تفریطی و یا بی تفاوت هستند.

۱-تیپ کمالگرا:
اشخاص کمال گرا ملاک های خیلی خیلی بالایی را برای موفقیت در نظر می گیرند و درصورتی که به آن اهداف بلندپروازانه نرسند، خودشان را شکست خورده میدانند .

۲-تیپ مهرطلب یا کمک کننده:
این اشخاص احتیاج به محبّت و توجه دارند. قادر به “نه” گفتن، نیستند، زیرا از طرد شدن ترس دارند. افرادی وابسته و متکی به دیگرانند. حرمت ذات پایینی دارند و همواره به دنبال تائید و تحسین دیگرانند.

۳- تیپ شخصیت موفقیت طلب:
به دنبال موفقیت هستند ،اعتماد به نفس بالائی دارند،هدف گرا و کاردانند،توان بالائی در روابط اجتماعی دارند،می توانند دروغگو باشند ،بی احساس باشند زیادی پر کار و کم حوصله باشند و می ترسند که اگر موفق نباشند بیهوده و بی ارزشند.

۴-تیپ رمانتیک محزون یا هنرمند:
این اشخاص، خواستار اموری هستند که دردسترس نیست. آن چه دردسترس است، برایش بی‌ارزش است و آن چه را بدست آوردنش سخت است می خواهند. بسیار احساسی و زودرنج هستند.

۵-تیپ کنجکاو:
این افراد بسیار در خود فرو رفته یا درونگرا هستند (از بودن در جمع لذت نمی برند و اجتماع گریزند) .قادر به ابراز احساسات خود نیستند و معمولا تمایل کمی برای ازدواج دارند

۶-تیپ وفاخو، وفاجو و شکاک:
این افراد به همه چیز سوء ظن دارند. افرادی محتاط هستند. می خواهند بدانند که در ذهن دیگران راجع به آنها چه می گذرد. نگران خیانت و بی وفایی دیگرانند.

۷: تیپ ماجراجو وتنوع‌طلب:
این تیپ برونگرا، خوش بین، با استعداد، و با انگیزه هستند. آن‌ها صبور، جسور و عملگرا هستند اما استعدادهای آن‌ها می‌تواند به هرز رود، بیش از حد پراکنده شده و نامنظم شوند. این افراد مرتب بدنبال تجربه‌های جدید و جالب هستند.

۸-تیپ چالشگر یا قدرت طلب:
این تیپ مبدل به یک قهرمان،سخاوتمند و الهام بخش می شوند بر استعدادها و اهداف ارزشمند خود تمرکز می کنند، قدردان، شاد و راضی هستند. این افراد به دنبال قدرت و تسلط بر دیگران هستند . دوست دارند مدیر و رهبر باشند و دستور بدهند.

۹-تیپ صلح طلب و میانجی:
این افراد دنبال آرامش و صلح و آشتی با دیگرانند. همواره میخواهند بین دیگران میانجی شوند تا بین آنها آشتی بر قرار کنند. افرادی انطباق پذیر و تابع هستند.از درگیری و خشونت پرهیز می کنند.

KERNBlog_Hero_1424x906_LearnFast-1424x796

مزایای انیاگرام نسبت به مدل MBTI :

  1. نگاه به افراد به این شکل است  که همه انسانند و ویژگی‌های مشترک دارند. اما بعضی‌ها بعضی ویژگی‌هایشان  کمی پررنگ‌تر است و طبق آن ذات‌شناسی و رفتارشناسی می‌کند.
  2. حتی نحوه ارتباط هر تیپ با سایر تیپ‌ها اعم از کار تیمی تا ازدواج و… مشخص میشود.
  3. ذات‌شناسی (یعنی با شناخت فرد تقریبا به تمام ویژگی‌ها پی خواهیم برد).
  4. دیدگاه صفر و صد ندارد.
  5. به شدت جامع‌تر است.
  6. پیش‌بینی راه رشد.
  7. شناخت سریع‌تر.
شخصیت شناسی
20 مهر
مقالات

شخصیت شناسی و عوامل موثر بر آن

تعریف شخصیت

لغت شخصیت (personality) از ریشه لاتین (persona) که به معنی “نقاب و ماسک” است گرفته شده است. ریشه لاتین این کلمه اشاره به ماسک و نقابی دارد که بازیگران یونان و روم قدیم به صورت خود می زدند. با گذشت زمان نیز معنای آن گسترده تر شده است و به نقشی که بازیگر یک فیلم به ایفای آن می‌پردازد گفته می‌شود. اما در مجموع :

شخصیت عبارت است از مجموعه ای از صفات و مکانیزم های روانشناختی در درون یک فرد که سازمان یافته و نسبتا پایدارند و تعامل ها و سازگاری های او را با محیط درون روانی،فیزیکی و اجتماعی اش تحت تاثیر قرار می دهند .

از عوامل موثر در شکل‌گیری شخصیت چیست؟

عوامل مؤثر بر شکل‏ گیری شخصیت از دیرباز به دو دسته معروف «وراثتی» و «محیطی» (غیروراثتی) تقسیم شده‏ اند. عوامل وراثتی عوامل تأثیرگذار پیشینی هستند و خود فرد و محیط پیرامون آن چندان نقشی در آنها ندارد و از طریق ژن‏ها به فرد منتقل می‏گردند. «عوامل محیطی» عواملی هستند که ناشی از محیط پیرامونی فرد بوده و ژن‏ها نقشی در آنها ندارد و عمدتا پس از تولد فرد را تحت تأثیر قرار می‏دهند.

عوامل غیروراثتی را می‏توان به دو دسته کلی تقسیم نمود: عوامل بیرونی و عوامل درونی. «عوامل بیرونی» عواملی هستند که از بیرون بر وجود انسان تأثیر می‏گذارند؛ از قبیل خانواده و همسالان. عوامل درونی عواملی هستند که به درون انسان مربوط می‏شوند و بر او تأثیر می‏گذارند؛ از قبیل اراده، ناهوشیاری. همچنین باید توجه داشت که این مقاله درصدد استقصای همه عوامل تأثیرگذار نیست، بلکه برخی از مهم‏ترین عوامل تأثیرگذار را، که در روان‏شناسی شخصیت بیشتر مورد توجه نظریه‏ پردازان شخصیت واقع شده، مورد توصیف قرار می‏دهد.

عوامل وراثتی:

     عوامل ژنتیکی: شواهد نیرومندی وجود دارد که برخی از صفات یا ابعاد شخصیت، ارثی هستند؛ مانند روان‌پریش، درون‌گرایی، روان‌رنجور‌خویی، برون‌گرایی، گشودگی به تجربه، وظیفه‌شناسی، تهییج‌پذیری، مردم‌آمیزی

     بنیه و مزاج: «بنیه» ویژگی‌های جسمانی فرد است که به‌طور کلی، شامل قد، وزن، تناسب بدنی، تمایز جنسی، خصوصیات چهره و… می‌باشد و منظور از «مزاج» میزان انرژِی و نحوه واکنش عاطفی اطلاق می‌شود که بر روی‌هم خصلت فرد را تشکیل می‌دهد. مزاج از همان کودکی، نمود ظاهری بنیه به شمار می‌آید.

عوامل غیروراثتی:

عوامل درونی:

 اراده: یکی از عوامل درونی، که تأثیر انکارناپذیری بر شکل‏ گیری شخصیت انسان دارد، «اراده» است. اراده از این نظر مهم و قابل توجه است که عاملی موازی با دو عامل وراثت و محیط به شمار می‏ آید. به دیگر سخن، هرچند ممکن است داشته ‏های وراثتی و عوامل محیطی در شدت و ضعف اراده مؤثر باشند، اما واقعیت اراده به عنوان یک عامل مهم و تعیین‏ کننده در عرض عوامل محیطی و وراثتی قرار می‏گیرد و این بدان معناست که ممکن است فرد با تکیه بر قابلیت‏ ها و توانمندی‏ های خود، مسیری متمایز از آنچه داشته‏ های وراثتی‏ اش طلب می‏کنند و متمایز از آنچه محیط فرهنگی و اجتماعی پیرامونش اقتضا می‏کند، برگزیند و خود زندگی آینده خود را رقم زند و شخصیت خود را آن‏گونه که می‏خواهد، بسازد.

عوامل بیرونی:

خانواده مهم‌ترین نقش را در شکل گیری شخصیت فرد دارد، خانواده به خصوص در پنج تا ۶ سالگی نقش پررنگی در شکل گیری شخصیت فرد دارد؛ آن‌ها باید با فرزندان خود بهترین شکلِ رفتار را داشته باشند تا به آینده زندگی آنها کمک کنند، چراکه این شکل گیری در آینده بیشترین نقش را در زندگی فرد دارد و هر چه کودک از ابتدا در خانواده ای آرام و منطقی رشد کند، این آرامش در او می‌ماند و در بزرگسالی کمتر با مشکل مواجه می شود. یعنی در مجموع ژنتیک تا حدی در شکل گیری شخصیت فرد موثر است، ژنتیک در برخی افراد ۵۰ درصد و در برخی ۴۰ درصد تاثیر دارد و به صورت ۱۰۰ درصدی در افراد موثر نیست؛ این درصد بندی در افراد قابل تغییر است و نمی‌توان برای همه یک درصد مشخصی تعیین کرد؛ اگر والدینی فرزندی دارند که بدقلق و نافرمان است، می‌توانند با رفتار درست خود و الگوی مناسب این رفتار را در او تغییر دهند و به آینده فرد کمک کنند. شواهد نیرومندی وجود دارد که برخی از صفات یا ابعاد شخصیت، ارثی هستند؛ مانند روان‌پریش، درون‌گرایی، روان‌رنجور‌خویی، برون‌گرایی، گشودگی به تجربه، وظیفه‌شناسی، تهییج‌پذیری، مردم‌آمیزی.

برخی پژوهشگران به شواهدی اشاره می‌کنند که نشان می‌دهد نقش دوستانِ دوران کودکی و نوجوانی در شکل‌گیری شخصیت یک فرد بسیار بیشتر از والدین است. هر جمعِ دوستانه‌ای برای خودش یک جامعه‌ی کوچک فرهنگی است که هر چند از محیطِ خارج تاثیر می‌پذیرد، اما بسیاری از عناصر فرهنگی را در درون خود تولید می‌کند. همچنان که شخصی بزرگ می‌شود، از گروهی فارغ‌التحصیل شده و سپس در گروه جدیدی عضو می‌شود تا سرانجام به بزرگ‌سالی می‌رسد. بیشترین دغدغه کودکان در تمام رده‌های سنی این است که در جمع دوستانِ خود بتوانند وجهه و اعتبار کسب کنند. برآوردن خواستِ والدین در اولویت نیست. بسیاری از والدین نیز بخوبی آگاه هستند که تاثیر دوستان بر اخلاق و رفتار بچه‌ها قویتر از تاثیر خودشان است.

شخصیت شناسی از روی دست خط 

طبق تحقیقات  National Pen Company افرادی که دست خط ریزی دارند اغلب دقیق، درسخوان و خجالتی هستند در حالیکه اشخاصی که درشت می‌نویسند بیشتر برونگرا و اجتماعی هستند یا سعی در جلب توجه دیگران دارند. افرادی که موقع نوشتن فشار بیشتری بر قلم خود می‌آورند اشخاصی جدی بوده و آن‌هایی که به طور معمول تمایل به همدلی داشته و در مقایسه با دیگران حساس‌تر هستند فشار کمتری هنگام نوشتن بر روی قلم خود وارد می‌کنند. افرادی که نام و فامیلی خود را در امضای خود می‌نویسند یا از خطوط منحنی استفاده می‌کنند دارای انعطاف‌پذیری بیشتری در مقایسه با اشخاصی که خطوط شکسته را به کار می‌برند، هستند.

13 شهر
مقالات

تاثیر ارز بر رقابت پذیری اقتصاد ایران

شاخص رقابت پذیری جهانی چیست؟

بر خلاف بسیاری از متغیرهای مهم اقتصادی مانند نرخ تورم و نرخ بیکاری که برای انتشار آن داده‌های صریح وجود دارد، رقابت‌پذیری متغیری است که برای محاسبه‌ آن باید از روش‌های غیرمستقیم و ضمنی بهره‌ جست؛ یعنی این شاخص ترکیبی است از ۱۲ رکن که هر یک از ارکان بین ۴ تا ۲۱ متغیر دارند؛ بنابراین آنچه به‌عنوان شاخص رقابت‌پذیری جهانی (GCI) منتشر می‌شود دربرگیرنده ۱۱۴ متغیر در مورد هر کشور است که به جزئیات اقتصادی، اجتماعی و بهداشتی پرداخته و برآیند آن منجر به GCI می‌شود.

نرخ ارز واقعی، از جمله عواملی است که انحراف آن از مقادیر تعادلی و همچنین بی ثباتی در آن می تواند عملکرد اقتصاد کلان به ویژه رقابت پذیری کشورها را تحت تأثیر قرار دهد. نوسان های نرخ ارز واقعی نشان دهنده بی ثباتی وعدم قطعیت در روند قیمت های نسبی بین کشورهاست. این نوسان ها موجب ایجاد فضایی بی ثبات و نامطمئن در اقتصاد می گردند. از سویی دیگر فراهم نمودن فضای رقابتی و ارتقای سطح رقابت پذیری ملی، زمینه ساز ورود به فرایند جهانی شدن است. رقابت پذیری از طریق حاکمیت بازار و شکل گیری فعالیت ها بر پایه مزیت نسبی و رقابتی حاصل می شود.
هدف اصلی مقاله حاضر شناسایی عوامل موثر بر نرخ ارز واقعی و بررسی تأثیر آن ها بر شاخص رقابت پذیری در اقتصاد ایران است. نتیجه تخمین معادله ها به روش VAR نشان می دهد که در کوتاه مدت درآمدهای نفتی، نقدینگی و محصول ناخالص داخلی دارای تأثیر مثبت و کسری بودجه دارای تأثیر منفی بر نرخ ارز واقعی می باشند. در بلندمدت درآمدهای نفتی و کسری بودجه دارای تأثیر منفی و حجم نقدینگی و محصول ناخالص داخلی دارای تأثیر مثبت بر نرخ ارز واقعی هستند. بر اساس محاسبه ها پژوهش نرخ ارز واقعی در اقتصاد ایران همواره در حال افزایش بوده و کاهش ارزش پول ملی به موازات آن باعث کاهش شاخص رقابت پذیری شده است.

چرا رتبه ایران در رقابت ‌پذیری اقتصادی کاهش یافت؟

در این زمینه قدرت ‌اله امام وردی، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد درباره نحوه جمع‌آوری داده‌های مربوط به شاخص رقابت ‌پذیری نیز اظهار کرد: این اطلاعات عمدتا از شرکت‌های بخش خصوصی جمع‌آوری می‌شود به این صورت که به آنها پرسشنامه‌هایی داده می‌شود و از این طریق اطلاعات مربوطه را از کارکنان شرکت‌ها جمع می‌کنند. امام‌ وردی در ادامه به برخی از علل جایگاه ضعیف ایران در این شاخص نیز اشاره کرد و گفت: در ایران به واسطه تحریم‌ها و عدم حضور شرکت‌های خارجی و عدم حضور شرکت‌های ایرانی در خارج از کشور این شاخص وضعیت خوبی ندارد. البته باید به این‌ها مساله فساد و رانت را هم اضافه کرد که می‌تواند مانع از ایجاد یک فضای رقابتی در اقتصاد کشور شود.

مجمع جهانی اقتصاد اعلام کرده است که رقابت ‌پذیری تنها مرتبط با سطوح درآمدی بالاتر نیست بلکه بیشتر مرتبط با پیامدهای اقتصادی آن مثل میزان رضایت از زندگی است. یکی از یافته‌های کلیدی این گزارش این است که همه کشورها می‌توانند در زمینه‌هایی که در آن مزیت دارند، عملکرد خود را بهبود دهند و رقابت ‌پذیری خود را بالاتر ببرند.

27 مرد
مقالات

گشایش اقتصادی

اولین بار رئیس جمهور در حالی از گشایش اقتصادی با مردم سخن گفت که گمانه زنی هایی درباره آزادسازی پول های بلوکه شده ایران و یا FATF را برخی رسانه ها مطرح کردند تا اینکه رئیس کل بانک مرکزی از طرح گشایش اقتصادی پرده برداری کرد و بر اساس آن  گفته می شود دولت در راستای مدیریت نقدینگی و تامین منابع مالی طرح فروش اوراق نفت به روش سلف موازی را دارد. در واقع طرح گشایش اقتصادی دولت چیزی نیست بجز تامین بخشی از کسری بودجه با پیش فروش نفت خام در بازار سرمایه که گشایش خاصی برای معیشت مردم ندارد. اگر درست اجرا شود البته می‌تواند بی‌ضرر باشد، اما اگر دولت را متعهد به بازخرید اوراق با قیمت نفت خام و دلار سال ۱۴۰۱ کند، فاجعه‌بار خواهد بود.

پیش‌فروش ۲ میلیون بشکه‌ای نیز قرار است در بازه یکساله انجام شود. اگر فرض کنیم که دولت با قیمت‌های فعلی دلار و نفت، بهای اوراق را تعیین کند، ارقام بالایی به‌دست می‌آید. قیمت نفت سنگین ایران در حال حاضر در محدوده ۴۴ دلار است، و نرخ ارز در سامانه سنا نیز ۲۲ هزار تومان. اگر بر مبنای این اعداد تامین مالی صورت گیرد، می‌تواند ۱۹۳ هزار میلیارد تومان در طول یک سال آینده عاید دولت کند. این عدد تقریبا برابر با حجم اوراق بدهی دولتی است که تاکنون ۵۰ هزار میلیارد تومان از آن منتشر شده و مابقی آن نیز در ادامه سال عرضه می‌شود. از دریچه دیگر، جمع‌آوری ۱۹۳ هزار میلیارد تومان از بازار و تزریق آن به صنعت نفت برای توسعه زیرساخت‌ها و همچنین تامین بودجه عمرانی کشور، می‌تواند از التهابات موجود در بازارهای دارایی نیز بکاهد. البته این محاسبات ریاضی روی کاغذ است و مساله اوراق نفتی احتمالا پیچیده‌تر از این حرف‌ها است.

ویژگی های اوراق:

معامله سلف موازی در واقع به معامله ای گفته می شود که قیمت کالا از قبل مشخص بوده و پول آن پرداخت می شود و در آینده تحویل خریدار خواهد شد. سلف به معنای پیش خرید می باشد و دولت با پیش فروش220 میلیون بشکه نفت قصد دارد کسری بودجه خود را تامین نماید. اما بخش موازی سلف بدین معنا است که اوراق می‌تواند در بازار ثانویه قبل از رسیدن موعد سررسید خرید و فروش شود تا جذابیت اوراق با توجه به قابلیت نقدشوندگی بیشتر شده و خریدار بتواند هر زمان که نیاز به نقدینگی داشت اوراق سلف موازی خود را بفروشد.در این اوراق، شرکت ملی نفت قاعدتا باید متعهد به تحویل نفت به دارنده اوراق، ظرف ۲ سال آینده باشد یا اینکه دارنده اوراق این وکالت را به شرکت ملی نفت بدهد که نفت پیش‌خرید شده را به‌فروش برساند.

طرح گشایش اقتصادی دولت چه ابهاماتی دارد؟

با انتشار اولین اخبار درباره اوراق سلف نفت، برخی از رسانه‌ها و کاربران فضای مجازی از این طرح به عنوان طرح گشایش اقتصادی یاد کردند. آنطور که از جلسه سران سه قوه برمی‌آید، طرح گشایش اقتصادی دولت فعلا مورد تایید رئیس قوه قضائیه و رئیس مجلس نیست. طبق گفته رئیس کمیسیون اقتصادی، فروش نفت خام به جلسه بعدی سران قوا موکول شده است. جعفر قادری در خصوص طرح گشایش اقتصادی دولت گفت: ما عضو اوپک هستیم و براساس چارچوب‌هایی که اوپک تعیین می‌کند می‌توانیم نفت بفروشیم؛ این که دولت فعلی از یک سو سهمیه دولت بعدی را پیش‌خور کند و صرف هزینه‌های جاری کند و از سوی دیگر تعهدات را از خود دور کند و به گردن دولت بعدی بیاندازد کار منطقی نیست و توجیهی ندارد. وی افزود: زمانی این طرح توجیه‌پذیر است که اولا ریسک کاهش قیمت نیز متوجه سرمایه‌گذار باشد، دوما عملا حجم نفت فروخته شده به گونه‌ای نباشد که برای دولت بعدی ایجاد مشکل کند و سوم این که منابع حاصل صرف توسعه سرمایه‌گذاری زیرساختی و تکمیل طرح‌ها و پروژه‌های نفتی شود تا بتواند ظرفیت‌های جدیدی را در بخش پالایشگاهی و پتروشیمی ایجاد کند که اتکا به درآمدهای نفتی را کم کند. این نماینده مجلس تاکید کرد: اگر این شرایط در طرح دولت رعایت نشود، مجلس مخالفت می‌کند و چنین اجاره‌ای به دولت نمی‌دهد؛ همانطور که طرح دولت به عنوان گشایش اقتصادی با مخالفت قوه قضاییه و مجلس رو‌به‌رو شد.

واکنش ها به طرح گشایش اقتصادی دولت:

سید امیرحسین قاضی زاده هاشمی، نایب رئیس اول مجلس یازدهم درباره گشایش اقتصادی گفته برای طرحی که هنوز موافقت مراجع تصمیم گیرنده را ندارد، عملیاتی رسانه‌ای برای ایجاد تقابل میان مردم و مراجع تصمیم‌ساز است. مجلس متعهد به صیانت از حقوق مردم بوده و تحت تاثیر این بازی‌ها قرار نمی‌گیرد. مردم نیز هوشیارتر از آن هستند که فرق دوغ و دوشاب را درک نکنند.

محمد سعید احدیان؛ دستیار سیاسی و رسانه‌ای قالیباف نیز در صفحه توئیتر خود نوشت: طرحی که برای گشایش اقتصادی ارائه شده، اگر اصلاح نشود صرفا برای تامین مالی دولت است و برای مردم آورده مستقیمی ندارد.

الیاس نادران؛ اقتصاددان و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس  نیز با بیان اینکه تجربه نشان می دهد این وعده ها تاثیری در زندگی دهک‌های پائین جامعه و اقشار کم درآمد نخواهد داشت گفت: با شرایطی که شنیده ام، این خبر بیشتر به فاجعه شبیه است تا گشایش اقتصادی! فروش آتی نفت و بدهکار کردن دولت آینده، پیامدهای ناگوار اقتصادی،سیاسی واجتماعی نخواهد داشت.

رئیس قوه قضاییه نیز درباره طرح گشایش اقتصادی دولت گفته : اعلام هر طرح اقتصادی در کشور باید با نظرات کارشناسان و صاحب نظران اقتصادی همراه باشد و پس از تصویب نیز، برای افکار عمومی به خوبی تبیین شود تا مورد استقبال همه قرار گیرد.

طرح جایگزین مجلس برای گشایش اقتصادی :

طرح گشایش اقتصادی دولت رد شده و باید یا دولت در طرح اصلاحاتی را انجام دهد که نظر مجلس هم تامین شود و قابلیت اجرا داشته باشد یا طرح جایگزین اجرا شود. قادری در توضیح طرح جایگزین مجلس گفت: طرح فروش نقدی با تخفیف طرح جاگزین مجلس برای طرح گشایش اقتصادی دولت است، یعنی این امکان فراهم شود که نفت به صورت نقدی در بازار داخلی به فروش برسد و تولیدکنندگان داخلی بتوانند از همه ظرفیت خود برای تبدیل نفت خام به فرآورده تبدیل کنند و برای ما هم مهم نباشد که این فراورده‌های تولیدی استاندارد هست یا نه. وی ادامه داد: برای ما مهم است که فرآورده‌های نفتی استاندارد در داخل مصرف شود، ولی این که فراورده‌های با استاندارد پایین به کجا صادر می‌شود خیلی برای ما مهم نیست. بنابراین باید از همه ظرفیت‌ها استفاده کنیم تا نفت خامی که امکان فروش آن را در خارج از ایران نداریم به فرآورده تبدیل کنیم تا بتوانیم در شرایط تحریمی از فرصت فروش آن نهایت استفاده را داشته باشیم. این نماینده مجلس معتقد است: اگر این کار صورت بگیرد هم می‌تواند نقدینگی را جمع‌آوری کرد و هم رونقی در استفاده از ظرفیت‌های داخلی در بخش پالایشی و پتروشیمی ایجاد شود تا در کوتاه‌مدت و سپس میان‌مدت مشکلات مالی کشور را حل کند. آیا سرمایه‌گذاران خرد نیز می‌توانند در این طرح شرکت کنند، یا شرکت‌های پالایشگاهی و پتروشیمی هدف آن هستند؟ قادری در پاسخ به این سوال گفت: افراد می‌توانند با خرید یک بشکه نفت وارد بازار شوند و شرکت‌ها یا صادرکنندگان می‌توانند این خرید‌های خرد را جمع‌آوری کنند که یا به عنوان نفت خام و یا فرآورده‌های آن صادر کنند.

25 مرد
مقالات

اقتصاد ایران

چشم انداز اقتصادی جهان تحت تاثیر شیوع کرونا، کماکان ناامیدکننده باقی مانده است. بانک جهانی در گزارش بازبینی شده خود اعلام کرد که متوسط رشد اقتصادی کشور‌های جهان در سال جاری منفی ۵.۲ درصد خواهد بود که فراگیرترین رکود اقتصادی از زمان جنگ جهانی دوم (۱۹۳۹-۱۹۴۵ میلادی) تاکنون محسوب می‌شود. این رشد برای کشور‌های پیشرفته از این هم بدتر بوده و انتظار می‌رود متوسط رشد اقتصادی آن‌ها به منفی هفت درصد برسد.

رشد اقتصادی ایران:

با وجود شیوع کرونا و تعطیلی گسترده کسب و کار‌ها در کنار سقوط قیمت نفت در بازار‌های جهانی و اخلال در زنجیره تامین، بانک جهانی نه تنها انتظار دارد که عملکرد اقتصادی امسال ایران به مراتب از سال گذشته بهتر باشد، بلکه این سال آخرین سال رشد منفی دومین اقتصاد بزرگ خاورمیانه باشد و سال آینده اقتصاد ایران با رشد مثبت ۲.۱ درصدی به سه سال رشد منفی متوالی خود خاتمه دهد.

اقتصاد ایران که در سال گذشته طبق تخمین بانک جهانی ۸.۲ درصد کوچک شد، امسال نیز رشد منفی ۵.۳ درصدی را تجربه خواهد کرد. پیش از شیوع کرونا، بانک جهانی رشد اقتصادی ایران در سال جاری را صفر درصد پیش بینی کرده بود.

به گفته بانک جهانی، اصلی‌ترین دلیل رشد اقتصادی ایران در سال جاری کاهش مصارف داخلی و فشار وارد شده به بخش خدمات (به طور مثال گردشگری) به دلیل شیوع کرونا خواهد بود. ایران نخستین کشوری در منطقه بود که شیوع ویروس کرونا به طور گسترده در آن گزارش شد اگر چه طی هفته‌های بعد تقریبا تمامی کشور‌های منطقه درگیر مقابله گسترده با این ویروس شدند.

در سایه روشن شرایط بهداشتی حاکم بر کشور و در حضور تمایل عده‌ای به بهره مندی از نقدینگی خویش در تناسب با اقتضائات اقتصادی امروز کشور و حکایت‌های شاخص رو به بالای بورس، تذکر نکاتی ضروری می‌نماید:

۱- اصولاً رونق

بازار سرمایه و مبتنی بودن تأسیس و توسعه بنگاه‌های اقتصادی بر محور سهام داری از ویژگی‌های سیستم اقتصادی اسلام و لذا فی نفسه امری پسندیده و بایسته ترویج است.

۲- آنچه ارزشمندی بازار سرمایه یا بورس اوراق بهادار را، موجب می‌شود به کار گیری پول برای تبدیل آن به کالای سرمایه‌ای و سرانجام، تولید کالا و خدمت است که بازار حقیقی کالا را پر رونق و افزایش قیمت‌ها را مانع و حفظ و حتی افزایش اشتغال را تحت شرایطی میسر می‌نماید. در پایان سال مالی هم، سهام از سود حاصل از تولید و عرضه، متناسب با شرایط مورد توافق برخوردار می‌شوند و اگر زیانی هم متوجه بنگاه شده بود، منطقاً در زیان حاصله هم صاحب سهم شریک است.

۳- قابل قبول است که برخی از سهامداران بخواهند به دلایلی منتظر زمان اعلام ارقام ترازنامه مالی بنگاه و دریافت سود حاصله نمانند و به هر دلیلی سهام خویش را بر اساس سابقه بنگاه و روند سود و زیان آن در سال‌های گذشته بفروشند و از بازار خارج شوند.

اصول حکمرانی بد

سال ۱۳۹۹ در شرایطی آغاز شد که اقتصاد ایران علاوه بر تحریم تحت ‌تاثیر بیماری عالم‌گیر کرونا (کووید ۱۹) نیز قرار گرفت. طبیعی است در دل همه بحران‌ها و تهدیدها، فرصت‌هایی نیز وجود دارد که در خصوص اثر تحریم‌ها، هم‌اکنون می‌توان با وضوح بیشتری از این فرصت‌ها و تهدیدها سخن گفت ولی در خصوص اثر بیماری کرونا، با وضوحی بسیار کمتر. مقام معظم رهبری با علم به همه این فرصت‌ها و تهدیدها، شعار سال جدید را «جهش تولید» تعیین کردند.

دست‌اندازهای رشد اقتصادی

مهم‌ترین هدف کشورها در هر اقتصادی دستیابی به رشد بلندمدت بالا و پایدار است. این موضوع در حقیقت تفاوت بین کشورهای با رفاه بالا و با رفاه پایین است. در نتیجه کشورهایی که توانسته‌اند یک رشد بلندمدت مستمر را تجربه کنند، جایگاه مناسبی در دنیا داشته‌اند. رشد اقتصادی در ایران با تهدیدهای بسیاری روبه‌رو بوده است. در نتیجه اقتصاد ایران به جای یک رشد پایدار، یک رشد نوسانی را تجربه کرده که عمدتاً متاثر از قیمت نفت و سایر عوامل موقت بوده است.

هنگامی که دونالد ترامپ اعلام کرد کشورش از برجام خارج می‌شود شاید کسی تصور نمی‌کرد روند حوادث به سمتی پیش روند که با خالی شدن قدرت تحریم‌ها موجی از یک بیماری ناشناخته فشار را بر اقتصاد ایران و این بار بر تمام جهان حاکم کند. انتظار می‌رفت پس از دو سال اثرات فشار تورمی خارج شود و حتی پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول پایان رشد منفی در اقتصاد کشور بود اما سه ماه قبل از آغاز امسال یک بیماری ناشناخته از چین سردرآورد و در مدتی کوتاه تمام مرزها را درنوردید تا حالا نه تنها پیش‌بینی این نهاد بین‌المللی از رشد اقتصادی ایران بلکه از کل جهان منفی شود و این در حالی است که هر روز پایان شیوع کرونا در جهان در حالتی از ابهام بیشتر قرار می‌گیرد.

حیدر مستخدمین حسینی، کارشناس امور اقتصادی، در رابطه با آسیب شناسی اقتصادی کشور به خبرآنلاین گفت: اکنون شرایط به گونه‌ای است که هم مردم و هم دولت درگیر مشکلات هستند و به باور من هیچگاه چنین پیچیدگی در اقتصاد ایران وجود نداشته است. این در حالی است که ایران در طول تاریخ جنگهای فراوان و قحطی‌هایی داشته است مانند جنگ جهانی اول. ولی آن شرایط یک وضعیت عام بود که اقتصاد جهان درگیر آن بود. امروز شرایط اقتصادی ایران متفاوت از وضعیت جهان است و در حالی که کشور پر از منابع و نیروی انسانی و متخصص داریم دچار این وضعیت عجیب شده‌ایم.

او افزود: یکی از نکاتی که پیش از پرداختن به جنبه‌های آسیبهای اقتصادی موجود باید به نداشتن برنامه دقیق در کشور اشاره کنیم. اگر هم برنامه توسعه‌ای وجود دارد تنها نوشته می‌شود اما در مرحله عمل چندان به عملی شدن آن توجه نمی‌شود. این مهم به تدریج بدنه کارشناسی را از نظام تصمیم گیری جدا کرده است. اکنون هم اگر به خبرگزاری‌ها بنگریم متوجه انواع نظرات و بدیل‌ها می‌شویم اما دولتها اغلب نسبت به این مسائل بی توجه هستند و تنها به بدنه محدود خود اکتفا می‌کنند.

مرکز پژوهش‌های مجلس در سال گذشته پیش‌بینی کرده که در سال ۹۹ دولت با کسری بودجه ۸۶ هزار میلیارد تومانی مواجه خواهد شد که اگر این کسری از محل بانک مرکزی تأمین شود در حدود ۲۰ درصد تورم (علاوه بر تورم پیش‌بینی شده برای سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰) در پی خواهد داشت.

براساس محاسبات مرکز پژوهش‌های مجلس، هر ۱۰ هزار میلیارد تومان افزایش در پایه پولی در پایان سال ۱۳۹۹، منجر به رشد ۲.۵ درصدی نقدینگی خواهد شد. البته در خصوص آثار تورمی این نقدینگی افزایش یافته، نمی‌توان با قاطعیت اظهار نظر کرد که چه زمانی رخ خواهد داد.

بنا به این گزارش، بخشی از آثار تورمی افزایش نقدینگی، به دلیل کاهش تقاضای ناشی از شیوع کرونا، در سال ۱۳۹۹ بروز نخواهد کرد. کاهش تقاضا، سرعت گردش پول در اقتصاد را کاهش داده و می‌توان تصور کرد که سال ۱۳۹۹ یکی از سال‌هایی خواهد بود که سرعت گردش پول در پایین‌ترین مقدار خود قرار داشته و در نتیجه نرخ تورم متناسب با رشد نقدینگی نخواهد بود. این در حالی است که در سال‌های آتی با گذر از این شرایط و بازگشت تقاضا به مقادیر قبلی، آثار تورمی نقدینگی افزایش یافته، بروز پیدا خواهد کرد.

محمد قاسمی، سرپرست مرکز پژوهش‌ در مجلس گفت: ما با تورم‌های دو رقمی متولد و پیر می‌شویم؛ این ویژگی برای کشور ما عادی است. نرخ تورم در ایران جزو بالاترین نرخ‌های تورم در جهان است. قدرت خرید افراد نسبت به سال ۹۰ به یک‌سوم کاهش یافته است که خانواده‌های فقیر بیشتر تحت تأثیر قرار گرفته‌اند.

18 تیر
مقالات

قانونمندی های علم توسعه

توسعۀ اقتصادی عبارتی است از رشد اقتصادی همراه با تغییرات بنیادین در اقتصاد و افزایش ظرفیت‌های تولیدی اعم از ظرفیت‌های فیزیکی، انسانی و اجتماعی. در توسعۀ اقتصادی، رشد کمی تولید حاصل خواهد شد اما در کنار آن، نهادهای اجتماعی نیز دگرگون خواهند شد.

در این مقاله تلاش می شود که با اتکاء به دو روش شناسی مشخص و جداگانه از اقتصاد توسعه به معنا و مفهوم واقعی توسعه دست یابیم. در روش شناسی نوع اول مطالعات توسعه که به قبل از سال های 1950 برمی گردد توسعه دارای تعاریف متفاوت و متعددی می باشد و اعتقادی به قانونمندی های علم توسعه وجود ندارد. در روش شناسی نوع دوم که از 1950 آغاز می شود با علم توسعه سروکار داریم و با توجه به اکسیوماتیک بودن این علم در این روش و از روش های مطالعات عینی و تاریخی می توان به یک جوهره و عصاره ازتوسعه دست یافت که چیستی توسعه را می رساند.

توسعه اقتصادی یکی از شاخص های مهم علم اقتصاد است که از سال 1950 به صورت یک علم مجزا در ادبیات علم اقتصاد شناخته شده است. شاید بتوان گفت که میردال سوئدی (برنده جایزه نوبل اقتصاد) در دهه 1950 نخستین کسی بوده است که پایه های علمی این حوزه از علم اقتصاد را بنا نهاده است. از آن تاریخ به بعد مطالعه دلیل فقرکشورهای درحال توسعه در دستورکار مطالعه اقتصاددانان قرار گرفته است.

میردال شاخص‌هایی را برای ارزیابی توسعه که آنهارا آرمان‌های نو شدن می‌نامد به شرح زیر برمی‌شمارد.

  • خردگرایی
  • توسعه دانش و اجرای مؤثر برنامه‌ریزی توسعه
  • افزایش بهره‌وری
  • ارتقا سطح زندگی
  • برابری اقتصادی و اجتماعی
  • بهبود نهادها و رفتارها و عادات و رسوم
  • استحکام و قوام ملی
  • استقلال ملی
  • دموکراسی به‌طور ریشه‌ای و گسترده در جامعه
  • انضباط اجتماعی

همچنین میتوان ویژگیهای علم توسعه اقتصادی را به صورت ذیل مطرح کرد:
− این علم یک علم جوان است.
− موضوع این علم کشورهای در حال گذار میباشد و بنابراین قانومندیهای این علم مداوم در حال تغییر و تکامل است، لذا ماهیت این علم با علوم دیگر تفاوت دارد.
− قانونمندیهای این علم میبایست در بطن و زمینه کشورهای درحال توسعه مورد مطالعه و استخراج قرار گیرد.
− اقتصاددانان کشورهای درحالتوسعه مسئولیت کشف قانونمندیهای این علم را بر عهده دارند.

در واقع رشد اقتصادی به افزایش تولید کشور در یک سال مشخص در مقایسه با مقدار آن در سال پایه می گویند که با افزایش تولید ناخالص ملی (GNP) یا تولید ناخالص داخلی (GDP) همراه است. برای سنجش توسعه اقتصادی شاخص‌های متعددی برای ارزیابی مورد استفاده قرار می گیرد که تعدادی از آنها به شرح زیر است:

شاخص درآمدسرانه، شاخص برابری قدرت خرید، شاخص درآمد پایدار، شاخص توسعه انسانی، حضور فعال زنان درعرصه اجتماعی و اقتصاد ملی

15 تیر
دسته‌بندی نشده

تاثیرکرونا بر اقتصاد کشور

ویروس کرونا اولین بار در روزهای پایانی دسامبر ۲۰۲۰ در ووهان چین شیوع یافت. داده‌های جمع‌آوری‌شده از دانشگاه جان هاپکینز نشان می‌دهد، این ویروس تاکنون در ۱۸۵ کشور گسترش یافته، بیش از ۲٫۹ میلیون نفر به آن مبتلا شده و ۲۰۲ هزار نفر جان خود را از دست داده‌اند. با هدف مقابله با ویروس و جلوگیری از گسترش آن، مقامات در سراسر جهان اقداماتی از جمله وضع برخی محدودیت‌ها، قرنطینه و تعطیلی کسب‌وکارها را در نظر گرفته‌اند. با این اقدامات و بسته شدن مرزها، بخش عمده‌ای از فعالیت‌های اقتصادی جهان متوقف شده و افراد بسیاری مشاغل خود را از دست داده‌اند.

شیوع ویروس کرونا در دنیا، روی اقتصاد جهان تاثیرات عمیقی داشته است. بورس بسیاری از کشورهای دنیا در طول این زمان قرمز بود و هنوز هم قرمز است. کارخانه‌ها و شرکت‌ها تعطیل هستند. افراد زیادی بیکار شده‌اند. شرکت‌های کوچک بسیاری ورشکست شده‌اند. شرکت‌های هوایی بسیاری در آستانه ورشکستگی قرار گرفته‌اند. ازاین‌روی شیوع ویروس کرونا نشان داد که اقتصاد جهان چقدر شکننده است. به همه فهماند که وضعیت فعلی اقتصاد جهان مشکل دارد و باید تغییر کند. اقدام‌هایی که دولت‌های دنیا در طول این دوره پندمی ویروس کرونا انجام داده‌اند، شبیه نسخه دوم سرمایه‌داری است. اقدام‌هایی که اگر ادامه داشته باشد، بسیاری از پیش‌فرض‌ها در مورد مدیریت کسب‌وکار و اقتصاد را تغییر خواهند داد. در آمریکا، بزرگ‌ترین اقتصاد جهان، بیش از ۲۶ میلیون نفر طی پنج هفته گذشته شغل خود را از دست داده‌اند و بر اساس آمار وزارت کار این کشور، نرخ بیکاری در ماه مارس به ۴٫۴ درصد، یعنی بالاترین میزان از آگوست ۲۰۱۷ رسیده است. علاوه‌ بر ایالات متحده، اقتصاددانان درباره رشد نرخ بیکاری در کشورهای استرالیا و کره جنوبی هم هشدار داده‌ و اعلام کرده‌اند که وضعیت ممکن است وخیم‌تر شود. در کشورهای ثروتمند جهان از جمله ایالات متحده و چین، خدمات، صنعتی مهم محسوب شده و منبع اصلی رشد اقتصادی و اشتغال است. هر دو کشور به دلیل تعطیلی‌ها، شاهد افت شدید فروش در بخش خرده‌فروشی بودند. افزایش فروش آنلاین توسط برخی خرده‌فروشان چون آمازون هم نتوانست جلوی سقوط فروش را بگیرد. تحلیلگران می‌گویند، حتی پس از بازگشایی مغازه‌ها و کسب‌وکارها در چین، «بهبود بسیار آهسته» در فروش بخش خرده‌فروشی مشهود است.

شیوع کرونا ویروس جدید( کووید -۱۹) از انتهای سال ۱۳۹۸ و تدوام آن در سال ۱۳۹۹، اقتصاد ایران را در یک وضعیت رکود همراه با نااطمینانی قرار داده است. کاهش تقاضا برای صادرات محصولات ایران (و به طور کلی کاهش تجارت جهانی) تقاضای کل را از طرف تجارت خارجی متأثر می‌کند. در بخش داخلی نیز تقاضای کل، هم به واسطه کاهش درآمد خانوار و هم کاهش برخی کالاها و خدمات که منجر به شیوع بیشتر ویروس می‌شوند (مانند حمل و نقل، رستوران و هتلداری، پوشاک و …) تحت تأثیر قرار می‌گیرد. از طرف دیگر، عرضه کل اقتصاد نیز به دلیل اختلال در شبکه تأمین مواد اولیه و محدودیت فعالیت برخی از واحدهای صنفی، با شوک عرضه مواجه شده است. در کنار موارد فوق، نااطمینانی در مورد مدت زمان تداوم بیماری، بر ابهام شرایط اقتصادی پیش‌رو می‌افزاید.  در حوزه معدن و صنایع معدنی، مهمترین آثار شیوع این ویروس عبارت‌اند از: توقف یا کُند شدن روند صادرات زمینی به برخی کشورهای همسایه، از دست رفتن بازارهای صادراتی در کشورهای همسایه، تحت تأثیر قرار گرفتن صادرات دریایی محصولات معدن و صنایع معدنی، کاهش درآمد ارزی کشور، تعدیل نیروی کار معادن و صنایع معدنی در کوتاه‌مدت و میان‌مدت و …. در حوزه صنعت پتروشیمی، کاهش فروش و درآمدهای ارزی حاصل از صادرات، کاهش ارزش سهام شرکت‌های پتروشیمی، از دست دادن بازارهای صادراتی، تشدید مشکلات حمل و لجستیک ازجمله چالش‌های صنعت پتروشیمی کشور در شرایط شیوع ویروس کروناست.

با توجه به‌کاهش صادرات نفت ایران از ۸/ ۲ میلیون بشکه در روز (۲ سال پیش) به شرایط فعلی با چند صدهزار بشکه در روز حتی قبل از شیوع ویروس کرونا نیز مقامات کشور به‌خوبی می‌دانستند که قادر به‌کاهش صدمات اقتصادی وارده به خانوارها و به‌خصوص اقشار کم‌درآمد جامعه نیستند. صندوق بین‌المللی پول تخمین زده است که بعد از خروج ایالات‌متحـده از توافق هستـه‌ای، ارزش ریـال بیش از ۵۰ درصـد کاهـش یافته است. تورم با شتاب فزاینده به ۴۰ درصد رسید و شرکت‌های بزرگ خارجی کشور را ترک کردند و براساس همین تخمین، اقتصاد ایران در سال گذشته ۵/ ۹ درصد کوچک‌تر شده است. در حوزه بازار مسکن، معاون وزیر راه و شهرسازی با تاکید برکاهش تعداد معاملات در اسفندماه، خبر از ثبات قیمتی و پایداری در بازار مسکن داد. همچنین براساس گزارش وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، با توجه به فرارسیدن فصل نقل‌وانتقالات، به‌نظر نمی‌رسد شیوع ویروس کرونا تاثیر چشمگیری بر کاهش معاملات در ۳ ماه ابتدای سال ۱۳۹۹ بگذارد. بنابراین انتظار می‌رود شاهد تثبیت قیمت مسکن باشیم. از طرف دیگر، بازار سرمایه نیز به‌دلیل آنچه در ادامه گزارش وجود شرایط «اقتصاد پرتلاطم» تفسیر شده است، به‌رغم اصلاحات محدود، درصورت تثبیت نرخ دلار در ارقام فعلی، روند نسبتا صعودی خواهد داشت.  گرچه شیوع این ویروس با افزایش مصرف برق و آب، چالش‌هایی را برای دولت به‌وجود آورده و به‌ویژه امکان مواجه شدن با بحران تامین آب خانگی در فصول گرم سال را ایجاد کرده است، اما از حیث کاهش مصرف بنزین برای دولت درآمدزا بوده، زیرا میزان یارانه پرداختی دولت بابت بنزین کاهش یافته و دولت می‌تواند از محل مابه‌التفاوت صادارت بنزین صرفه‌جویی شده در طی سه ماه حدود ۶/ ۳ هزار میلیارد تومان درآمد داشته باشد.

اقتصاد ایران از یکسو درگیر تحریم های اقتصادی و کاهش فروش نفت در بازارهای جهانی شده و از طرفی ورود به لیست سیاه FATF منجر به کاهش ورود سرمایه‌گذاران بر اقتصاد ایران شده است و شوک شیوع ویروس کرونا، اقتصاد ایران را با چالش جدیدی روبرو می کند. با نگاهی به آمار سمت عرضه و تقاضای اقتصاد متوجه می شویم که؛ ۴۵ درصد تولید ناخالص داخلی و ۵۰ درصد جمعیت شاغل کشور، در بخش خدمات فعالیت می کنند که با متوقف شدن فعالیت های اقتصادی کشور بخاطر شوک کرونا؛ عرضه نیروی کار، تأمین مواد اولیه تولید، تعطیلی کسب و کارها، تعدیل نیروی کار از یکسو منجر به کاهش درآمد خانوار و از سوی دیگر منجر به کاهش درآمد مالیاتی و افزایش بدهی مالی دولت می شود. شاید آخرین بازاری که از اثرات ویروس کرونا در اقتصاد ایران تاثیر می‌پذیرد، بازار بورس باشد که بخاطر عدم ادغام با بازارهای مالی بین المللی، اثرات شوک معمولاً با یک وقفــه زمانی چند ماهه صورت می گیرد، تصریح کرد: در نمونه‌های مشابه قبلی و در بحران مالی سال ۲۰۰۸ شاهد روند صعودی بورس تهران بودیم و حدود ۶ ماه بعد، بورس کشور کاهش ۵۵۰۰ واحدی را تجربه کرد. بنابرین در حالت کلی و با نگاهی به آمار و شاخص های اقتصادی کشور متوجه می شویم که اثرات شوک کرونا تمام بخش های اقتصادی کشور و سمت عرضه و تقاضای اقتصاد را تحت تاثیر قرار می دهد و اجرای سیاست‌های انقباظی دولت و بانک مرکزی قابل توجیه است.

31 خرد
مقالات

نوسانات نرخ ارز

تفاوت ارز و پول چیست؟
شاید برای شما نیز این سوال پیش آمده باشد که چرا گاهی به بعضی پول‌ها ارز گفته می‌شود و به برخی ارزها پول ؟

طلا، نقره و فلزات ارزشمندی که به عنوان واسطه مبادلاتی از آن استفاده می‌کنیم، پول تلقی می‌شوند.

ارز عموماً نوع پذیرفته‌شده‌ای از پول است که شامل سکه و اسکناس های کاغذی می‌شود و توسط دولت توزیع شده و در داخل اقتصاد گردش دارد. ارز که به عنوان واسطه مبادله کالا و خدمات مورداستفاده قرار می‌گیرد، پایه و زیربنای کسب‌وکارها به حساب می‌آید.

ارز چگونه وارد ایران می‌شود؟
ارز از طریق درآمد حاصل از صادرات نفت و گاز و نیز صادرات غیر نفتی عاید ایران می‌شود. حدود ۶۸ درصد این درآمد در اختیار دولت قرار دارد و ۳۲ درصد آن نیز که عمدتا از طریق صادرات محصولات پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی به دست می‌آید، در اختیار بخش شبه‌دولتی و خصوصی قرار دارد.

دولت در پایان هر سال هزینه‌های ریالی سال آینده خود را پیش‌بینی می‌کند. هزینه‌هایی که معمولا بیش از نرخ تورم سال گذشته خود افزایش می‌یابد. برای تامین این هزینه‌ها دولت ناگزیر از تعیین نرخ تبدیل دلارهای نفتی به ریال است. دولت ایران عادت کرده تا رشد هزینه‌های خود یا کاهش تولید و صادرات نفت را با افزایش نرخ تبدیل دلار به ریال جبران کند. روشی که موجب رشد مستمر و مارپیچی نرخ تورم و نرخ دلار می‌شود.

در حال حاضر کشور تورمی بالای ۲۰ درصد را در پیش دارد و نباید انتظار داشته باشیم که قیمت در بازار ارز ثابت بماند. پیش از این در مجلس یک مصوبه را تصویب کردند و به بانک مرکزی اجازه دادند که قیمت ارز را متناسب با تورم تعدیل کند، به نظر می‌رسد بانک مرکزی این مصوبه را بالاخره در دستور کار خود قرار داده و این خبر خوشنود کننده‌ای است.

نرخ ارز چگونه تعیین می شود؟
به گزارش خبرگزاری تسنیم، مکانیزم های مختلفی برای تعیین نرخ ارز  و محاسبه آن وجود دارد که هر زمان نرخ برابری ریال برابر سایر ارزها دچار نوسان می شود.

«نظام پایه طلا»، «نظام پایه طلا-ارز»، «نظام ارزی شناور» و «نظام ارزی شناور مدیریت شده» چهار نظام پایه ای برای تعیین نرخ ارز هستند. از آنجایی که درآمدهای ارزی ایران با دیگر کشورها متفاوت است، در نتیجه سیاست های ارزی نیز متناسب با این شرایط طراحی شود. علت تفاوت این موضوع نیز درآمدهای ارزی صادرات نفت و مشتقات آن است.

کارشناسان پیشنهاد می کنند که بانک مرکزی نرخی را برای دلار تعیین کند که بتواند از آن نرخ با توجه به پشتوانه ذخایر ارزی خود حمایت کند. همزمان این افراد به بانک مرکزی توصیه می کنند که ماهیانه و با در نظر گرفتن تفاضل تورم داخلی و خارجی به نرخ دلار و یورو اضافه کند تا از شوک های ارزی جلوگیری شود.

تقاضای کاذب ارز به دلیل فضای روانی
تقاضای کاذب یکی دیگر از علل نوسانات بازار است. این تقاضای کاذب در اثر فضای روانی ایجاد شده است.
بانک مرکزی با بخشنامه که اخیراً صادر کرد، تسهیل در امر تسویه ارز ناشی از صادرات را مبنا قرار داد و مقرر کرد تا سقف ۴ میلیون دلار امکان عرضه نقدی ارز از طریق سامانه «سنا» برای صادر کنندگان وجود داشته باشد.
صادرکنندگان ماه‌هاست که دنبال چنین راهکاری هستند. آن‌ها معتقد بودند که باید ارز خود را در بازار و به نرخ روز عرضه کنند، لذا این بخشنامه گام مهمی برای تحقق نظرات صادرکنندگان است. مجلس پیشنهاد داده است که سقف ۴ میلیون دلار برداشته شود تا عدد‌های بالاتر ارز به بازار عرضه شود و بانک مرکزی نیز پذیرفته است.

این مقایسه کاملاً این موضوع را اثبات می‌کند که مساله افزایش قیمت یوآن منجر به افزایش نرخ دلار شده و این مساله اندکی زمان‌دار بوده و تا زمانی که سرعت تجارت خارجی در چین بالاتر رود، تا حد زیادی بازار به همین روند ادامه خواهد داد.

علت نوسانات اخیر بازار ارز چیست؟
محمد نوربخش اظهار کرد: با مرور بازار ارز در نزدیک به سه دهه گذشته می توان نتیجه گرفت که در دهه ۹۰ شمسی با شروع تحریم های اقتصادی و سپس کاهش شدید قیمت نفت، قدرت دولت و بانک مرکزی در سرکوب نرخ ارز به شدت کاهش پیدا کرده در حالی که در دهه هشتاد شمسی عکس این حالت وجود داشت و دولت از طریق درآمد ارزی حاصل از فروش نفت اجازه افزایش قیمت ارز به میزان نرخ تورم را نمی داد.

یکی از مهم‌ترین و دائمی‌ترین دلایل افزایش قیمت ارز در کشورمان اعمال تحریم‌های ظالمانه است. در شرایط تحریم هر چقدر هم که توانسته باشیم این محدودیت‎‌های ایجاد شده را دور بزنیم، واقعیت این است که ورود ارز به کشور آن هم دلار و یورو روند نزولی داشته است. امروز هم کشورمان در فشار حداکثری ناشی از اجرای تحریم‌ها قرار دارد.

یکی از عوامل تنظیم بازار، ارز کاغذی و فیزیکی است. متاسفانه به دلیل بی‌تدبیری دولت هنوز قیمت هدفی جهت تعادل‌بخشی به بازار از سوی بانک مرکزی انتخاب نشده است(این نرخ نیازی به اعلام عمومی ندارد اما اخبار پشت پرده نیز نشان می‌دهد هنوز در این مورد تصمیم‌گیری انجام نشده است) تا در آن نرخ، بانک مرکزی به عرضه و یا جمع آوری اسکناسی‌ِارز از بازار بپردازد. علت نوسانات و بالا و پایین رفتن قیمت دلار در هفته‌های اخیر به استفاده و عدم استفاده از این ابزار در اختیار بانک مرکزی مرتبط است. البته موضوع کلی‌تر است که بدون سیاستگذاری و تحرک دولت، دلار همچنان در وضعیتی ناپایدار دچار نوسانات پیش‌بینی نشده خواهد بود.

کارشناس مسائل ارزی  مجید شاکری با اشاره به تلاطماتی که طی روزهای گذشته در بازار ارز کشور به چشم می‌خورد، گفت: دسترسی ایران به ارزهای جهان‌روا از طرق مختلفی انجام می‌شود که یکی از اصلی‌ترین آنها، استفاده از ذخایری است که شکل یوآن دارند و به همین دلیل، با توجه به محدودیت‌هایی که در داخل چین به خاطر شیوع ویروس کرونا پیش آمده، تجارت خارجی این کشور کند شده و فرآیند تبدیل ذخایر یوانی به اشکال دیگر ارز، با کندی مواجه شده است. در واقع  وقتی نرخ یوآن بالا می‌رود، نرخ درهم را هم با خود بالا برده و پس از آن، قیمت دلار در بازار را نیز، افزایش داده است.

عامل دیگری که بازار ارز را تحت تاثیر خود قرار داد، این است که هنوز ۲۰ میلیارد دلار ارز صادراتی از سال گذشته به چرخه برنگشته است. برگشت ارز صادراتی قدرت عرضه را افزایش می‌دهد و نمی‌گذارد که برای خرید ارز صف تشکیل شود. البته هنوز تاخیری در بازگشت این میزان ارز صادراتی ثبت نشده‌است و صادرکنندگان تا ۴ ماه آینده مهلت برگرداندن این ۲۰ میلیارد دلار را دارند. بنابراین در این مدت با برگشت این رقم ارز، عرضه افزایش خواهد یافت و این خود عامل کاهش قیمت ارز است.

هر چند عوامل منطقی که بیشترین تاثیر را در افزایش نرخ ارز داشتند، تشریح شد اما همواره یکی از اصلی‌ترین دلایل نوسان بازار ارز در کشور فعالیت گسترده دلالان در این بازار است و همین دلالان به گسترش انتظارات تورمی در اذهان عمومی دامن می‌زنند و حتی با صف‌سازی در بازار حباب ایجاد می‌کنند.

به‌طور قطع بخشی از این افزایش قیمت ارز حاصل فعالیت گروهی است که منافع آنها با تلاطم در بازار و نوسان قیمت محقق می‌شود. دولت در مقاطعی توانست این گروه را شناسایی و مهار کند اما این سودجویان با هر بهانه‌ای به ملتهب شدن جو و بالاتر رفتن قیمت‌ها کمک می‌کنند و مشوق مردم برای ذخیره ارزخانگی هستند.

سخن آخر :
رئیس کل بانک مرکزی و برخی از کارشناسان اقتصادی اعلام کرده‌اند، این روند صعودی نرخ ارز می‌شکند و در روزهای آینده شاهد آغاز روند نزولی نرخ ارز در بازار خواهیم بود. بنابراین مردمی که سرمایه خردی دارند و آسیب به این سرمایه در کوتاه مدت قابل جبران نیست،توصیه می‌شود از ورود به صف‌های هیجانی بازار ارز خودداری کنند.

27 خرد
مقالات

سهام عدالت

سهام عدالت چیست؟

اقتصاددانان همیشه بر لزوم خصوصی‌سازی و کمرنگ کردن نقش دولت تاکید داشته‌اند. این فرایند در ایران سرعت کمی داشت. در سال ۱۳۸۵ با یک برداشت و تفسیر جدید از اصل ۴۴ قانون اساسی، روند اعطای سهام به بخش خصوصی سرعت بیشتری گرفت و نام سهام عدالت در مباحث اقتصادی پررنگ‌تر شد. در راستای این طرح جدید، ۸۰ درصد سهام کارخانه‌ها و بنگاه‌های دولتی به بخش خصوصی واگذار شد. سبد سهام عدالت، شامل سهم‌های شرکت‌ها و کارخانه‌های خودروسازی‌، فولاد، معادن، بیمه، بانک، هواپیمایی، کشتیرانی، نیروگاه‌ها، مخابرات و نفت گاز می‌شد.

سهام عدالت شامل چه کسانی می شود؟

قبل از تخصیص سهم‌ها، اقشار کم‌درامد را دهک‌بندی کردند. به این ترتیب که ۴۲ میلیون نفر در قالب شش دهک از پایین‌ترین درامدها تا سطوح بالاتر دسته‌بندی شدند و به هر دهک، میزان خاصی سهم اختصاص داده شد. مشمولین این طرح، به شرح زیر هستند:

1- مددجویان کمیته امداد امام خمینی و سازمان بهزیستی
2- روستاییان و عشایر
3- کارگران فصلی ساختمانی
4- گروه‌های کم‌جمعیت مانند خبرنگاران، زنان سرپرست خانوار، طلاب، خادمان مساجد و …
5- کارمندان و بازنشستگان دولتی، دستگاه‌های عمومی و بازنشستگان کشوری و لشکری

شاید الان این سوال برای شما پیش بیاید که سهام عدالت نسبت به روزهای اولیه چقدر افزایش ارزش داشته است که در قسمت ذیل می توانید به ارزش این سهام پی ببرید؛

به نقل از برنا : ارزش سهام عدالت یک میلیون تومانی بعد از گذشت 13 سال به حدود 13 میلیون و 900 هزار تومان رسیده و به همین نسبت ارزش سهام 532 هزار تومانی نیز 13.9 برابر (یعنی 7 میلیون و 394 هزار تومان) شده است.

از این رو سهام عدالت به دو دسته 1 میلیون تومانی و 532 هزار تومانی تقسیم می شود.

سهام تعلق گرفته به اکثر مددجویان مبلغ یک میلیون تومان بوده است و برای سایرین مبالغ کمتر. البته چند سال قبل دولت طی یک فراخوان به افرادی که برگه سهام آن ها کمتر از یک میلیون تومان بود این اجازه را داد که با پرداخت مابه التفاوت برگه های سهام تا یک میلیون تومان از این سهام برخوردار شوند.

نام شرکت‌های قرارگرفته در سبد سهام عدالت شامل ۳۶ شرکت بورسی و ۱۳ شرکت غیربورسی مشخص است.

شرکت‌هایی همچون آلومینیوم ایران (ایرالکو)، ایران خودرو، بانک‌های ملت، تجارت و صادرات ایران، سایپا، پالایشگاه‌های نفت بندرعباس، تهران، مارون، فولاد مبارکه اصفهان کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، گل‌گهر و هلدینگ صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس از جمله شرکت‌های بورسی حاضر در سبد سهام عدالت هستند.

به طور مثال برای کسی که سهام کامل عدالت (سهام یک میلیون تومانی) را در اختیار دارد در صورت انتخاب روش مستقیم و پس از طی کردن فرآیند آزادسازی، سهامدار ۳۲ سهم از ایرالکو، ۶۱ سهم از ایران خودرو و ۴۰ سهم سایپا خواهند شد یا به طور مثال ۱۸۲۳ سهم از سهام بانک تجارت، ۱۴۲۷ سهم از سهام بانک ملت و ۱۲۷۶ سهم از سهام فولاد مبارکه اصفهان به آنها خواهد رسید.

آیا امروز امکان افزایش ارزش سهام عدالت به یک میلیون تومان وجود دارد؟

خیر. چنین امکانی وجود ندارد و مهلت افزایش ارزش سهام عدالت به یک میلیون تومان پس از پایان نیمه نخست سال ۱۳۹۶ پایان یافت.

عدم سوددهی شرکت‌های سهام عدالت، دلیل کاهش ۴۷۰ هزار تومانی سهام عدالت!

سازمان خصوصی سازی نیز با پاسخ به ۲۷ سوال پرتکرار درباره سهام عدالت، با طرح این پرسش که ” در برگه‌های سهام برخی مبلغ یک میلیون تومان درج شده در حالی که در سامانه مثلاً مبلغ ۵۳۲ هزار تومان سهام اختصاص داده شده. چرا؟ ” پاسخ داد: در ابتدای آغاز طرح توزیع سهام عدالت مقرر گردیده بود به هر یک از مشمولین تا سقف یک میلیون تومان و به هر خانوار ۵ نفره یا بیشتر تا سقف ۵ میلیون تومان سهام عدالت تخصیص داده شود و ثمن آن از سود شرکت‌های سرمایه پذیر سهام عدالت در طول ده سال مستهلک گردد اما میزان سود عایدی در طول ده سال جوابگوی میزان بدهی مشمولین نبوده است.

تفاوت سهم‌های ۵۳۰ هزار تومانی با ۴۹۰ هزار تومانی در چیست؟

این اختلاف ارقام در حالی است که برای اکثر مشمولین عادی، در مقدار سهام عدالت رقم ۵۳۰ و یا ۴۹۰ هزار تومانی نقش بسته است. علت این اختلاف ۴۰ هزار تومانی، سود شرکت‌های سهام عدالت در یکی از مقاطع است. این سود برای برخی واریز شد اما برای برخی خوش شانس‌تر به جای واریز به حساب، به مقدار سهام عدالت آنها افزوده شد.

در همین زمینه، صالح، رئیس سازمان خصوصی سازی گفت: برای مددجویانی که از تخفیف بهره مند بودند، عملاً سهام عدالت یک میلیون باقی ماند؛ اما ارزش سهام عدالت برای دیگر افراد رقم‌های ۴۹۰ هزار تومان و برای برخی دیگر نیز ۵۳۰ هزار تومان است.

وی ادامه داد: ممکن است سوال شود که تفاوت این دو در چیست؛ پاسخ این است که در یک مرحله زمانی، ۴۰ هزار تومان سود سهام عدالت برای برخی پرداخت شد و اما برای برخی دیگر به سهام آنها اضافه شد؛ بنابراین در سال ۹۵ میزان ارزش سهام ۱ میلیون تومانی به ۵۳۰ و ۴۹۰ تقسیم شد.

چرا از سال 85 تا 95 هیچ سود سهامی پرداخت نشد؟

با توجه به برنامه دولت در فرآیند توزیع سهام عدالت هیچ هزینه ای از مشمولان بابت این سهام دریافت نشد. در نتیجه سود سهام مربوط به 10 سال ابتدایی بعد از تخصیص این سهام به عنوان هزینه سهام برداشت شد. از سال 96 و با پایان این دوره 10 ساله پرداخت سود سهام شروع شده است و تاکنون سود سهام سالهای 96 و 97 پرداخت شده است. رئیس سازمان خصوصی سازی در اواسط اسفند 98 از مشخص شدن مبلغ علی الحساب سود سهام 98 خبر داده است و پرداخت این سود سهام در دستور کار این سازمان قرار گرفته است.

بر اساس مصوبه شورای عالی اجرای سیاست های کلی اصل (۴۴) قانون اساسی، مقرر شده است که وارثان متوفیان مشمول سهام عدالت برای تسهیم و انتقال سهام و سود عایدی به وراث با ارائه گواهی انحصار وراثت به دفاتر پیشخوان دولت الکترونیک مراجعه کنند.

تکلیف دارندگان سهام عدالت که در این مدت فوت کرده‌اند، چه می‌شود؟

این فرآیند از مردادماه ۱۳۹۷ آغاز شده بود اما در هفته‌های اخیر و با توجه به بالاگرفتن بحث آزادسازی سهام عدالت روند انحصار وراثت و انتقال سهام عدالت متوفیان به وراث، موقتا متوقف شده است که قرار شده در هفته‌های آتی با ساز و کار مشخصی از سرگرفته شود.

آیا می توان سهام عدالت مشمولان را از آن ها خرید؟

در حال حاضر هیچ کدام از مشمولین قادر به خرید و فروش این سهام نیستند و هیچ سازوکاری برای این کار در نظر گرفته نشده است.

سخن آخر

سهام عدالت طرحی بود که در راستای خصوصی‌سازی و کمرنگ‌ کردن نقش دولت در اقتصاد اجرایی شد. در این طرح، سهام بعضی از شرکت‌ها و کارخانه‌ها و بنگاه‌های اقتصادی دولتی به اقشار کم‌درامد جامعه تعلق گرفت. مدیریت این سهم‌ها را شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی به عهده گرفتند و سود، به صورت سالیانه به حساب مردم واریز می‌شد. امسال، فرایند آزادسازی سهام عدالت آغاز شده است و مردم می‌توانند انتخاب کنند که شخصا مدیریت پورتفوی خود را به عهده بگیرند و طیق زمان‌بندی اعلام‌شده، به خرید و فروش بپردازند.

25 خرد
مقالات

رابطه سهام عدالت با بورس

رابطه سهام عدالت با بورس:

سهام عدالت که از سال ۸۶ با تعدادی مشمول و با اختیار دولت در حال فعالیت بود به صورت سالیانه مبلغی تحت عنوان سود به سهامداران پرداخت می‌کرد اما چندسالی بود که مسئولان وعده آزادسازی سهام عدالت را داده بودند و این اقدام بارها به بن بست خورد، علیرضا صالح رییس سازمان خصوصی سازی سال گذشته وعده آزادسازی سهام عدالت تا پایان آبان ماه سال ۹۹ را داده بود حال این اقدام چند ماه زودتر از موعد مقرر به سرانجام رسیده است.

در طول دو سال گذشته لایحه آزادسازی سهام عدالت تقدیم مجلس شد و مجلس در این زمینه ایرادی مبنی بر فقدان اذن رهبر معظم انقلاب را مطرح کرد، در این زمینه رئیس‌جمهوری به منظور تسریع در این اقدام موضوع را با رهبر معظم انقلاب در میان گذاشت تا اینکه چند شب گذشته رهبر معظم انقلاب با ارسال ابلاغیه‌ای اجازه آزادسازی سهام عدالت را صادر کردند و در این ابلاغیه تاکید داشتند تا دولت هرچه زودتر اقدامات لازم برای بهره‌مندی مردم از منافع خود را در دستور کار قرار دهد.

حال سهام عدالت بعد از سال‌‎‌ها آزاد شد و مشمولان این سهام که تا قبل از آزادسازی فقط قادر به دریافت سود سالانه بودند حال با این اقدام می‌توانند کل سهام خود را در بورس به فروش برسانند و نسبت به دارایی خود دخل تصرف داشته باشند.

سازمان خصوصی سازی که از مدت‌ها قبل خود را آماده این اتفاق کرده بود و زیرساخت‌های لازم برای این اقدام را مهیا کرده بود، رییس سازمان خصوصی سازی دقایقی بعد از موافقت رهبر معظم انقلاب با آزادسازی سهام عدالت اعلام کرد که مشمولان سهام عدالت از روز چهارشنبه (۱۰ اردیبهشت ماه) به مدت یک ماه فرصت دارند تا در خصوص نحوه مدیریت سهام خود تصمیم‌گیری کنند که در این زمینه مالکان سهام از روز تعیین شده نحوه مدیریت سهام خود را که آیا تمایل به ورود مستقیم به بورس دارند یا خیر؟ را تعیین کردند.

به گفته علیرضا صالح رئیس کل سازمان خصوصی سازی، آزاد سازی سهام عدالت برای ۴۹ میلیون و ۱۵۲ هزار و ۷۴۱ نفر مشمول بعد از ۱۳ سال به دو روش مدیریت مستقیم بورسی و مدیریت غیر مستقیم از طریق شرکتهای سرمایه‌گذاری استانی و با انتخاب مشمول انجام می‌شود. برای انتخاب روش آزاد سازی سهام عدالت، باید مشمولان وارد سامانه سهام عدالت به نشانی https://www.samanese.ir/ شوند و با وارد کردن اطلاعات خود مرحله به مرحله اقدام کنند.

سهام عدالت:

برای ورود به این بخش، بهتر است در ابتدا نگاهی به مفهوم خصوصی‌سازی و تاریخچه آن در کشور داشته باشیم.

خصوصی‌سازی به معنای انتقال دارایی یا واگذاری خدمات از طرف دولت به بخش خصوصی است که با هدف افزایش کارایی شرکت‌ها، بهبود شرایط اقتصادی، حذف انحصار و گسترش رقابت صورت می‌گیرد. طی 50 سال گذشته، کشورهای مختلفی از جمله ایران، سعی کردند تا با استفاده از خصوصی‌سازی، گامی مهم در جهت بهبود وضعیت اقتصادی خود بردارند.

با پیروزی انقلاب اسلامی و پذیرش قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، مؤلفه‌ای جدید به نام مالکیت دولتی طی اصل 44 قانون اساسی در عرصه اقتصادی کشور مطرح شد. بر طبق این اصل، نظام اقتصادی کشور بر پایه سه بخش دولتی، تعاونی و خصوصی با تأکید بر بخش دولتی قدرتمند و مکمل دانستن بخش خصوصی استوار است که این اصل موجب بزرگ شدن دولت و بروز مشکلات اقتصادی در سال‌های پس از جنگ تحمیلی شده بود. از همین رو، کوچک‌سازی دولت و در پی آن کاهش بودجه شرکت‌های دولتی و همچنین قوت بخشیدن به بخش خصوصی موجب به وجود آمدن موج نخست خصوصی‌سازی در سال 1368 شد.

از سوی دیگر مهم‌ترین رکن خصوصی‌‌سازی یعنی تغییر مدیریت، با اصل 44 قانون اساسی در تضاد بود که این مسئله موجب بروز برخی مشکلات در فرآیند خصوصی‌سازی شد. بر این اساس اصل 44 قانون اساسی، طی سال‌های بعد دستخوش تغییراتی شد و مقدمات شروع موج دوم خصوصی‌سازی شرکت‌های دولتی را فراهم آورد. در سال 1385 و با ابلاغ بند ج اصل 44 قانون اساسی از سوی رهبری، دولت موظف شد تا 80 درصد از سهام خود در بنگاه‌های دولتی را به بخش‌های خصوصی و شرکت‌های تعاونی سهامی عام واگذار کند. بر این اساس، راه‌هایی برای انتقال سهام دولت در نظر گرفته شد که سهام عدالت، سازوکار در نظر گرفته شده برای انتقال سهام دولت به بخش تعاونی بود.

سهام عدالت، سهام 49 شرکت دولتی (36 شرکت بورسی و 13 شرکت غیر بورسی) است که با هدف گسترش بخش تعاون و تأمین عدالت اجتماعی، به صورت اقساط به اقشار کم درآمد جامعه اختصاص یافت. از این حیث حدود 49 میلیون نفر مشمول دریافت این نوع سهام شدند و سرمایه لازم جهت خرید این نوع سهام برای اشخاصی که قادر به تأمین آن نبودند، به صورت اقساط و طی ده سال از محل سود سهام این شرکت‌ها تأمین گردید.

همچنین از ۴۹ میلیون نفر مشمول سهام عدالت، ۳۵ میلیون نفر ارزش سهام ۴۸۰ تا ۵۳۰ هزار تومان و مابقی (دهک‌های اول و دوم درآمدی که از تخفیف ۵۰ درصدی در زمان خرید بهره‌مند شدند و همچنین سایر مشمولانی که وجه مورد نیاز برای تسویه واگذاری سهام عدالت را پرداخت کرده‌اند) سهام یک میلیون و شصت و چهار هزار تومانی دارند که در حال حاضر، ارزش روز سهام این افراد شانزده برابر افزایش یافته است. به بیان دیگر، افرادی که نیمی از سهام عدالت را دریافت کردند، در حال حاضر ارزش سهام عدالت آن‌ها هشت میلیون و پانصد هزار تومان و ارزش سهام عدالت مابقی مشمولان، هفده میلیون تومان است.

سهام عدالت را تحویل بگیریم یا نه؟

اگر کد بورسی دارید و با بازار سرمایه آشنا هستید، به نظر می‌رسد بهتر باشد از روش اول آزادسازی سهام عدالت یعنی سهامداری مستقیم استفاده کنید. در غیر این صورت، اگر کد بورسی ندارید و با خرید و فروش سهام در بورس آشنا نیستید، می‌توانید از روش دوم یعنی سهامداری غیرمستقیم از طریق شرکت‌های سرمایه‌گذاری استفاده کنید. البته در این شرایط باید قید ۹ میلیون تومان سهام عدالت را بزنید و صرفا روی سود سالانه آن حساب باز کنید. همچنین اگر به پول سهام عدالت احتیاج دارید و سود سالانه آن برای‌تان اهمیتی ندارد، می‌توانید درخواست خود را برای سهامداری مستقیم ثبت کنید و در دو ماه آینده برای دریافت کد بورسی اقدام کنید.

در مرحله اول واگذاری، سهام عدالت به برخی از افراد تحت پوشش کمیته امداد، سازمان بهزیستی و رزمندگان فاقد شغل تقسیم شد و برگه‌هایی نیز به عنوان برگه سهام عدالت در اختیار مشمولان این طرح قرار گرفت. ارزش این برگه‌ها در روزهای نخست، 500 هزار تومان بود که بعدها به یک میلیون تومان افزایش یافت این در حالی است که قرار بر این بود تا برای گروه‌های کم درآمد، نیمی از قیمت هر سهم تخفیف داده شود و نیمی دیگر نیز به مدت ده سال از محل سود شرکت بازپرداخت شود.

محمود واعظی رئیس دفتر رئیس جمهور گفت: نظارت کامل بر سرمایه گذاری در بورس وجود دارد و مورد حمایت جدی دولت است. در شرایط فعلی، بازار سرمایه ملی است و بخش‌های مختلف که متوازن مدیریت شود برای دولت مهم است تا مردم انتخاب کنند در کدام بازار تمایل به سرمایه گذاری دارند تا سود مناسبی نصیب آنها شود.

با ورود نقدینگی بالای ناشی از ورود سهام عدالت به بازار بورس که در حدود ۳۰۰ هزار میلیارد تومان می باشد، فرضیه بعضی از فعالان و کارشناسان اقتصادی مبنی بر حبابی بودن بازار سرمایه از بین خواهد رفت.

در واقع با وارد شدن سیل جدید سهامداران به بازار سرمایه، پایداری و استحکام این بازار بیشتر خواهد شد و این موضوع باعث تمایل بیشتر مابقی شرکت های تجاری برای ورود به بازار سهام می شود تا از این بازار بازدهی مناسبی را به دست آورند.

البته این احتمال را هم در نظر بگیرید که ممکن است پس از آزاد سازی سهام عدالت تعداد بالایی از افراد مدیریت سهام را بر عهده بگیرند که البته این موضوع از یک طرف می تواند باعث تشدید ورود پول به بازار شود و از طرفی می تواند باعث ایجاد نوسانات و آشفتگی هایی در بازار گردد.

در این شرایط با آگاهی مردم از نحوه سرمایه گذاری در بورس تنوع ابزارهای مالی و مرحله ای کردن امکان فروش سهام عدالت میتوان به ثبات و آرامش بازار بورس کمک خواهند کرد.

سهام عدالت را به نوعی می‌توان هدیه دولت به مردم دانست. البته قصد پرداختن به این موضوع را نداریم. مسئله مهم در این باره ورود سهام عدالت به بورس نیست بلکه کارایی آن برای ارتقای شاخص بورس است. موضوع وارد شدن این سهام به بورس زمانی اهمیت دارد که مورد تقاضای مخاطبان و معامله گران بازار سرمایه قرار بگیرد و تا چه حدی بازار بورس رونق می‌بخشد و باعث حرکت رو به جلوی آن می‌شود.

اگر این سهام متعلق به شرکت‌ها و کارخانجاتی باشد که فعال‌اند و سود و درآمد بالایی داشته باشند بدیهی است که تحولی در بورس به وجود خواهد آمد. شاخص بورس به شدت بالا خواهد رفت و این سهام عمدتا ممکن است مرتب با افرایش ارزش رو به رو شوند تا زمانی که ارزش واقعی را به‌دست بیاورند. باید گفت زمانی اقبال مرکز بورس بیشتر می‌شود که مردم شاهد افزایش دارایی‌های خود در بورس باشند.

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، فرهاد دژپسند در حاشیه جلسه هیات دولت با اشاره به خبر آزادسازی سهام عدالت اظهار کرد: به عنوان کارشناس توسعه ملی از مردمی که نمی‌توانند سهام خود را مدیریت کنند بگویم که از فروش فوری و شتاب زده آن خودداری کنند، زیرا ممکن است تعدادی از افراد سودجو با قیمتی بسیار پایین‌تر از ارزش واقعی سهام نسبت به خرید این اوراق امتیاز اقدام کنند و این بسیار خطرناک، زیرا این سهام ارزشمند است.

وی ادامه داد: با توجه به آنکه این سهام بسته به میزان سهامی که دارند از یک میلیون تومانی تا ۴۰۰ هزار تومانی متناسب با ارزش آن سهام است، در واقع سود این سهم متناسب با نوسان خواهد بود به خصوص که شرکت‌هایی که در سبد سهام عدالت حضور دارند از شرکت‌های معتبر و قوی هستند.

وی تاکید کرد: خوشحالیم که این آزادسازی صورت گرفته البته طبق دستورالعمل باید آن را به شرکت سرمایه گذاری واگذار کرد و یا خود خانوار آن را مدیریت کند.

دژپسند در پایان گفت: بر اساس این دستورالعمل تعیین می‌شود که در مرحله اول چند درصد سهام خواهند داشت، بنابراین یک تحول اساسی در دارایی‌های افراد به خصوص در این شرایط که حدود ۵۰ میلیون نفر در این سهام حضور دارند، معتقدم که فضای نشاط آموزشی در بازار سرمایه به طور قابل توجهی افزایش پیدا می‌کند که می‌تواند برای کسانی که مایل به پس انداز هستند سهام آن‌ها را به سمت بازار سرمایه هدایت کنیم.

12345